اختلالات عصبی خودایمنی پارانئوپلاستیک

اختلالات عصبی خودایمنی پارانئوپلاستیک، بازتابی از پاسخ‌های ایمنی هومورال و سلولیِ بیمار به وجود سرطان هستند.

 در این پاسخ ایمنی، اتوآنتی‌بادی‌های اختصاصی علیه پروتئین‌های مغزی موجود در غشای پلاسمایی، سیتوپلاسم و هسته نورون‌ها، سلول‌های گلیا یا عضله تولید می‌شوند که به عنوان نشانگرهای سرولوژیک خودایمنی پارانئوپلاستیک عمل می‌کنند. سرطان‌های شایع مرتبط با این اختلالات عبارتند از: کارسینوم سلول کوچک ریه، تیموس، کارسینوم تخمدان (با منشاء مولرین)، کارسینوم پستان و لنفوم هوچکین. نئوپلاسم‌های دوران کودکی که تاکنون با این اختلالات مرتبط شناخته شده‌اند، شامل نوروبلاستوم، تیموما، لنفوم هوچکین و کندروبلاستوم هستند. پروفایل اتوآنتی‌بادی هر بیمار می‌تواند با دقت 90% نوع نئوپلاسم را پیش‌بینی کند، اما قادر به پیش‌بینی سندرم عصبی نخواهد بود.

در ارزیابی این اختلالات، چهار کلاس از اتوآنتی‌بادی‌ها شناسایی می‌شوند:

•    اتوآنتی‌بادی‌های هسته‌ای نورونی (ANNA-1، ANNA-2، ANNA-3)
•    اتوآنتی‌بادی‌های هسته‌ای گلیال/نورونی (AGNA-1؛ که با نام Sox1 نیز شناخته می‌شود)
•    آنتی‌بادی‌های سیتوپلاسمی نورونی و عضلانی (شامل آنتی‌بادی سیتوپلاسم پورکینژ [PCA]-1، PCA-2، PCA-Tr، پروتئین واسطه پاسخ به کلاپس [CRMP]-5، و آمفی‌فیزین)
•    کانال‌های یونی شامل کانال کاتیونی غشای پلاسمایی، کانال کلسیم نوع P/Q و کانال‌های پتاسیمی حساس به دندروتوکسین.

این اتوآنتی‌بادی‌ها می‌توانند به عنوان عوامل بالقوه ایجاد اختلالات عصبی عمل کنند.
بیمارانی که از نظر سرمی مثبت هستند، معمولاً با علائم و نشانه‌های عصبی تحت حاد نظیر انسفالوپاتی، آتاکسی مخچه‌ای، میلوپاتی، رادیکولوپاتی، پلکسوپاتی، یا نوروپاتی حسی، حرکتی-حسی یا خودایمنی، با یا بدون اختلال در انتقال عصبی‌عضلانی (مانند سندرم لمبرت-ایتون، میاستنی گراویس یا بیش‌فعالی عصبی‌عضلانی) مراجعه می‌کنند. علائم اولیه ممکن است خفیف باشند، اما معمولاً یک سندرم پیشرونده چندکانونی تحت حاد ایجاد می‌شود. نوروپاتی حرکتی-حسی و آتاکسی مخچه‌ای از تظاهرات شایع این اختلالات هستند؛ با این حال، در برخی بیماران، تصویر بالینی ممکن است تحت تأثیر دیس‌موتیلیتی گوارشی قابل توجه، انسفالوپاتی لیمبیک، التهاب عقده‌های قاعده‌ای یا نوروپاتی‌های اعصاب مغزی (به ویژه از دست دادن بینایی، شنوایی، بویایی یا چشایی) قرار گیرد.
عوامل خطر سرطان شامل سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان، سابقه استعمال دخانیات یا قرار گرفتن اجتماعی یا محیطی در معرض مواد سرطان‌زا هستند. تشخیص زودهنگام و درمان نئوپلاسم، میزان عوارض عصبی را کاهش داده و بهترین شانس بقا را فراهم می‌آورد.

دکتر امیر خسروی دکترای تخصصی ویروس شناسی

مسئول بخش ایمونولوژی آزمایشگاه نوبل اصفهان

 

تاریخ انتشار : 1403/11/18
تعداد بازدید: 22