فقر آهن چیست؟

 علی‌رغم شیوع این بیماری، بیشتر افرادی که از فقر آهن یا کم‌خونی خفیف رنج می‌برند، تا‌ زمانی‌ که بیماری‌شان شدت نیافته، معمولاً متوجه علائم آن نمی‌شوند. دختران نوجوان و خانم‌ها در سنین باروری به‌ دلیل خونریزی ماهانه،بارداری، زایمان و شیردهی، بیشتر از آقایان در معرض کم‌خونی فقر آهن قرار دارند. تحقیقات نشان داده که تقریباً نیمی از خانم‌ها با ذخایر ناکافی آهن باردار می‌شوند که این امر می‌تواند مشکلات جدی برای مادر و جنین ایجاد کند. کم‌خونی یا «آنِمی» به کاهش گلبول‌های قرمز سالم خون یا کاهش هموگلوبین گفته می‌شود که وظیف‌ی اکسیژن‌رسانی به دستگاه‌های مختلف بدن را به‌ عهده دارند. همین کاهش گلبول قرمز و اختلال در اکسیژن‌رسانی به سلول‌های بدن، باعث بروز مشکل در اعضای متعدد بدن و ظهور علائم بسیاری می‌شود. در حال‌ حاضر شایع‌ترین کم‌خونی، کم‌خونی فقر آهن است. آهن مهم‌ترین ماده برای ساخت هموگلوبین است و هنگامی که جذب این ماده کافی نباشد یا نیاز بدن به آن به‌ دلیلی (مثلاً بارداری یا خونریزی مانند خونریزی زیاد هنگام قاعدگی) افزایش یابد، بیمار دچار کم‌خونی فقر آهن خواهد شد.
آهن مورد نیاز بدن چگونه تامین می‌شود؟
آهن مورد نیاز بدن از غذاهای مختلف مانند زرده‌ی تخم مرغ، گوشت، ماهی، جگر، حبوبات و … تأمین می‌شود. از دلایل کم خونی فقر آهن می‌توان به مواردی همچون تغذیه‌ی نادرست، گیاهخواری و جذب ناکافی آهن از غذاهای خورده شده اشاره کرد.
فرآیند جذب آهن نیاز به محیط اسیدی معده دارد. بنابراین مصرف هم‌زمان آهن با داروهای ضد‌اسید معده، جذب آن را کاهش می‌دهد. همچنین مصرف همزمان آهن با شیر و لبنیات، مکمل کلسیم و منیزیم، چای و قهوه، غلات، توت‌فرنگی و طالبی توصیه نمی‌شود. از سوی‌ دیگر مصرف همزمان آهن با ویتامین ث، روند جذب آن را افزایش می‌دهد.
علائم فقر آهن چیست؟
شناختن علائم فقر آهن اهمیت زیادی دارد که می‌تواند به درمان و پیشگیری به‌ موقع از آن کمک کند. شایع‌ترین علائم کم خونی عبارتند از:
*رنگ‌پریدگی پوست، لب‌ها و ناخن‌ها
*احساس خستگی یا ضعف
*سرگیجه، سردرد
*تنگی نفس
*ضربان سریع قلب
*عدم تمرکز، خواب آلودگی و بی‌حوصلگی
*ریزش مو
کم‌خونی فقر آهن با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص بوده و معمولاً با تجویز مکمل آهن درمان می‌شود.
درمان فقر آهن به چه شکل انجام می‌شود؟
همان طور که اشاره کردیم درمان فقر آهن بامصرف مکمل آهن برطرف می‌شود. از نکات بسیار مهم در انتخاب مکمل آهن، مقدار آهن موجود در آن، وضعیت جذب و تحمل گوارشی آن است. بسیاری از مکمل‌های موجود در بازار به مقدار کافی آهنِ قابل جذب ندارند و باید به‌ دفعات در روز مصرف شوند. از سوی دیگر بعضی از مکمل‌های آهن باعث بروز عوارضی شدیدی مانند تهوع، یبوست، دل‌درد، اسهال و تغییر رنگ مدفوع می‌شوند. بنابراین باید در انتخاب مکمل آهن در درمان فقر آهن دقت کنیم.

ریحانه مقتدری_واحد تحقیق و توسعه ازمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل