عوامل مداخله گر در آزمایشات (11)

نام آزمایش: تری یدوتیرونین

Triiodothyronine (T3 radioimmunoassay)

عوامل مداخله گر:

• مقادیر T3 در بارداری افزایش می یابد.
• سطح T3 ممکن است در کمتر یا مساوی 25 درصد از افراد سالم مسن کاهش یابد در حالیکه FT4 طبیعی است.

داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطوح T3 شوند عبارتند از استروژن، مدروکسی پروژسترون متادون و داروهای ضد بارداری خوراکی.

داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطوح T3 شوند عبارتند از: استروئیدهای آنابولیک، آندروژن ها، فنی توئین، پروپرانولول، رزرپین و سالیسیلات ها (دوز بالا).

نام آزمایش: تروپونین ها

Troponins (Cardiac-specific troponin T [cTnT], Cardiac-specific troponin I [cTnI], High-sensitivity troponin [hsTnT, hs-cTn])

عوامل مداخله گر:

• آسیب شدید عضلات اسکلتی ممکن است باعث افزایش کاذب cTnT شود.
• سطح تروپونین T در تاکی‌آریتمی، نارسایی قلبی، فشار خون بالا اورژانسی، بیماری های بحرانی، جراحی قلب، بیماری های نورولوژیک حاد (استروک یا خونریزی زیر عنکبوتیه)، میوکاردیت، کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو، بیماری ساختاری قلب، دایسکشن آئورت، آمبولی ریوی، فشار خون ریوی، و اختلال عملکرد کلیوی مرتبط با بیماری قلبی افزایش می یابد.
• هتروفیل آنتی بادی ها، HAMA، RF و اتوآنتی بادی ها باعث افزایش کاذب cTnI می شوند.
• نمونه لخته و همولیز باعث افزایش کاذب cTnI می گردند.
• سوختگی هایی که بیش از 30 درصد گستردگی داشته باشد.
• سطوح افزایش یافته آلکالن فسفاتاز خون در برخی روش های سنجش cTnI تداخل می کند و منجر به افزایش آن می شود.
• مسمومیت های دارویی می توانند باعث افزایش cTnI شوند مانند دوکسوروبیسین، 5- فلورواوراسیل، تراستوزوماب و سم مار.
• اکثر تست های POCT برای تروپونین از حساسیت کافی برخوردار نیستند و به همین دلیل نتایج منفی باید با روش های سنجش استاندارد تکرار گردند.

بیوتین ممکن است سبب کاهش کاذب تروپونین شود.

نام آزمایش: کشت سل

Tuberculosis culture (TB culture, Acid-fast bacillus [AFB] smear)

عوامل مداخله گر:

داروهای ضد سل

نام آزمایش: تشخیص سل

Tuberculosis testing (TB testing, Interferon gamma release assay [IGRA, T-Spot.TB], QuantiFERON-TB Gold [QFT, QFT-G, TB Gold test, TB blood test], Nucleic acid amplification for TB [NAAT], TB antibody)

عوامل مداخله گر:

• نتیجه منفی کاذب IGRA می تواند به دلیل مراحل عفونت، خطاهای تکنیکی، شرایط تاثیرگذار بر عملکرد ایمنی (مانند آنرژی، کاهش شمارش سلولهای CD4⁺)، یا سایر عوامل ایمونولوژیک فردی باشد.
• انتقال و دمای نگهداری نامناسب خون می تواند به نتایج منفی کاذب بیانجامد.
• اثرات بوستر آنتی ژن های ESAT-6 و CFP-10 نتایج مثبت کاذب IGRA می شوند.
• تاخیر در انجام تست IGRA پس از نمونه گیری می تواند منجر به نتایج منفی کاذب شود.

نام آزمایش: تست اوره تنفسی

Urea breath test (UBT, Helicobacter pylori breath test)

عوامل مداخله گر:

• ترکیبات غذایی حاوی مقادیر بالای ¹³C طبیعی مانند ذرت، نیشکر و آرد ذرت، می توانند باعث افزایش کاذب سطوح شوند.

بیسموت (پپتو-بیسمول) یا سوکرالفیت جذب مخاطی اوره را سرکوب کرده و با نتایج آزمایش تداخل خواهد داشت.

استفاده همزمان از یک مهارکننده پمپ پروتون مانند پریلوسک، نکسیوم، لانزوپرازول یا پروتونیکس باعث مهار جذب اوره می شود.

نام آزمایش: اسید اوریک خون و ادرار

Uric acid, blood, and urine

عوامل مداخله گر:

• استرس ممکن است باعث افزایش سطح اسید اوریک شود.
• استفاده اخیر از مواد حاجب اشعه ایکس ممکن است باعث کاهش سطح اسید اوریک در سرم و افزایش آن در ادرار شود.
• مقادیر افزایش یافته بیلی روبین و اسید آسکوربیک می توانند در اندازه گیری اسید اوریک تداخل کرده و باعث افزایش کاذب آن شوند.

داروی (Rasburicase) ELITEK با تخریب آنزیمی اسید اوریک در نمونه خون نگهداری شده در دمای اتاق سبب کاهش کاذب اسید اوریک می شود.

آسپیرین با دوز بالا (3/1 گرم چهار بار در روز) موجب افزایش اسید اوریک ادرار و کاهش سطح سرمی آن شده و با دوز پایین (کمتر از 325 میلی گرم سه بار در روز) سبب کاهش اسید اوریک ادرار و افزایش سطح سرمی آن می گردد.

داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطح سرمی اسید اوریک شوند عبارتند از: سرترالین، فلوکستین، آلوپورینول، آزاتیوپرین، کلوفیبرات، کورتیکواستروئیدها، استروژن ها، انفوزیون گلوکز، گایافنزین، مانیتول، پروبنسید و وارفارین.

داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطح اسید اوریک در ادرار شوند عبارتند از اسید اسکوربیک، کلسی تونین، ایندومتاسین، سیترات، دیکومارول، استروژن ها، گلیسریل، رنگ های یددار، فنل سولفونفتالئین، پروبنسید، استروئیدها و تتراسایکلین تاریخ گذشته.

نام آزمایش: آنالیز ادرار

Urinalysis (UA)

عوامل مداخله گر:

ظاهر و رنگ

• اسپرم در مجرای ادرار می تواند باعث کدر شدن ادرار شود.
• ادراری که بیش از یک ساعت در یخچال بماند ممکن است کدر شود.
• برخی غذاها بر رنگ ادرار تأثیر می گذارند: هویج ممکن است باعث شود رنگ ادرار به زرد تیره تغییر کند. چغندر ممکن است باعث قرمز شدن رنگ ادرار شود. ریواس ممکن است باعث شود رنگ ادرار به قرمز یا قهوه ای تغییر یابد.
• ایستادن طولانی مدت منجر به تیره شدن رنگ ادرار به دلیل اکسیداسیون متابولیت های بیلی روبین می شود.

داروهای متعددی می تواند رنگ ادرار را تغییر دهند که اسامی آنها در ادامه به تفکیک تغییر رنگ ادرار ذکر شده است:

• قرمز در ادرار قلیایی؛ زرد مایل به قهوه ای در ادرار اسیدی: کاسکارا ساگرادا
• قهوه ای: کلروکین
• صورتی تا قرمز و قرمز مایل به قهوه ای: دوکسات کلسیم، فنی توئین
• قرمز مایل به نارنجی: دوکسوروبیسین، ریفامپین
• قهوه ای تیره یا سیاه در حالت ایستاده: فرآورده های حاوی آهن، لوودوپا
• تیره شدن و قرمز مایل به قهوه ای: مترونیدازول
• نارنجی تا قرمز: فنازوپیریدین
• قرمز یا بنفش مایل به صورتی در ادرار قلیایی: فنل فتالئین
• قرمز مایل به قهوه ای: فنوتیازین ها (مانند پروکلروپرازین)
• زرد شدید: ریبوفلاوین
• زرد مایل به نارنجی در ادرار قلیایی: سولفاسالازین
• آبی کم رنگ فلورسانس: تریامترن

بو

• برخی از غذاها (مانند مارچوبه) بوی خاصی تولید می کنند.
• هنگامی که ادرار برای مدت طولانی می ماند و شروع به تجزیه شدن می کند، بویی شبیه آمونیاک پیدا خواهد کرد.

   

  pH

• نگهداری طولانی مدت نمونه ادرار، منجر به قلیایی شدن pH ادرار می شود (به دلیل عملکرد باکتری‌های تجزیه کننده اوره که آمونیاک تولید می‌کنند).
• به علت تبخیر دی اکسید کربن از نمونه ادراری که داخل ظرف بدون درب (یا با درب باز) باشد، pH ادرار قلیایی می شود.
• عوامل زیادی در رژیم غذایی بر pH ادرار تأثیر می گذارند. در حالی که مصرف مقادیر زیادی مرکبات، محصولات لبنی و سبزیجات باعث تولید ادرار قلیایی می شود، رژیم غذایی سرشار از گوشت و برخی مواد غذایی خاص (مانند زغال اخته) ادرار اسیدی تولید می کند.

   

  	داروهایی که pH ادرار را افزایش می دهند عبارتند از استازولامید، آنتی اسیدهای بی کربنات و مهارکننده های کربنیک انیدراز.
  	داروهایی که باعث کاهش pH ادرار می شوند عبارتند از کلرید آمونیوم، کلروتیازید و اسید ماندلیک.

   

  پروتئین

• پروتئینوری گذرا ممکن است ناشی از استرس عاطفی شدید، ورزش بیش از حد، و حمام سرد باشد.
• ادرار آلوده به ترشحات پروستات یا واژن معمولا باعث پروتئینوری می شود.
• رژیم های غذایی سرشار از پروتئین می توانند باعث پروتئینوری شوند.
• ادرار بسیار غلیظ ممکن است غلظت پروتئین بیشتری نسبت به ادرار رقیق تر داشته باشد.
• وجود هموگلوبین در ادرار ممکن است سبب نتیجه مثبت کاذب پروتئین در روش نوار ادرار شود.
• پروتئین بنس جونز ممکن است با روش نوار ادرار قابل شناسایی نباشد.

   

  	کاربامازپین، مواد حاجب رادیواپک، کاپتوپریل، سولفادیازین و فلوکستین می توانند باعث پروتئینوری کاذب شوند.
  	داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطح پروتئین ادرار شوند عبارتند از: سیپروفلوکساسین، کلروکین، کینین، استازولامید، آمینوگلیکوزیدها، آمفوتریسین B، سفالوسپورین ها، کولیستین، گریزئوفولوین، لیتیوم، متی سیلین، نافسیلین، داروهای نفروتوکسیک، اگزاسیلین، پنی سیلامین، پنی سیلین G، فنازوپیریدین، پلی میکسین B، سالیسیلات ها، سولفونامیدها، تولبوتامید و وانکومایسین.

   

   

  گلوکز

   

  سفالوسپورین ها می توانند باعث نتایج مثبت کاذب گلوکز ادرار شوند.

   

   

  وزن مخصوص

• استفاده اخیر از رنگ های رادیوگرافی باعث افزایش وزن مخصوص ادرار می شود.
• دمای پایین باعث افزایش کاذب وزن مخصوص ادرار می شود.

   

  داروهایی که ممکن است باعث افزایش وزن مخصوص ادرار شوند عبارتند از دکستران، مانیتول و ساکارز.

   

   

  لکوسیت استراز

• نتایج مثبت کاذب لکوسیت استراز ممکن است در نمونه های ادرار آلوده به ترشحات واژن که حاوی WBC هستند (مانند ترشحات شدید قاعدگی، عفونت تریکوموناس، و سایر انگل ها)، دیده شود.
• نتایج منفی کاذب لکوسیت استراز ممکن است در نمونه های ادرار حاوی سطوح بالای پروتئین یا اسید اسکوربیک رخ دهد.

   

  کتون ها

• رژیم های غذایی خاص (بدون کربوهیدرات، پروتئین بالا، پر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چرب) ممکن است باعث کتونوری شود.

  داروهایی که ممکن است باعث نتایج مثبت کاذب کتونوری شوند عبارتند از: سفالوسپورین ها، بروموسولفوفتالئین، ایزونیازید، ایزوپروپانول، اسید والپروئیک، لوودوپا، پارالدئید، فنازوپیریدین، متفورمین و فنول‌سولفونفتالئین.

   

   

  بیلی روبین و اوروبیلینوژن

• بیلی روبین در ادرار پایدار نیست، به خصوص زمانی که در معرض نور قرار می گیرد.
• pH می تواند بر سطح اوروبیلینوژن تأثیر بگذارد. ادرار قلیایی سطوح بالاتر و ادرار اسیدی ممکن است سطوح پایین تری از اوروبیلینوژن را نشان دهد.

  	فنازوپیریدین رنگ ادرار را نارنجی می کند که ممکن است این تصور نادرست را ایجاد کند که بیمار مبتلا به زردی است.
  	کلرپرومازین و تیوریدازین می توانند به طور کاذب سبب مثبت شدن بیلی روبین ادرار شوند.
  	داروهای کلستاتیک ممکن است سطح اوروبیلینوژن را کاهش دهند.
  	آنتی بیوتیک ها فلور روده را کاهش می دهند که به نوبه خود باعث کاهش سطح اوروبیلینوژن می شود.

   

   

  کریستال ها

• مواد حاجب رادیوگرافی ممکن است باعث ایجاد کریستال های ادراری شوند.

  WBC

• ترشحات واژن ممکن است نمونه ادرار را آلوده کرده و به طور واقعی باعث دیده شدن WBC در ادرار شود.

  RBC

• مصرف وارفارین ممکن است منجر به هماچوری میکروسکوپی یا ماکروسکوپی شود.
• ورزش شدید ممکن است باعث تشکیل سیلندر RBC در ادرار شود.
• ایجاد تروما در پروسه کاتتر گذاری مجرای ادراری، ممکن است باعث هماچوری گردد.
• درمان ضد انعقاد بیش از حد تهاجمی یا اختلالات خونریزی دهنده می تواند باعث هماچوری شود.

نام آزمایش: کشت ادرار و تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی

Urine culture and sensitivity (C&S)

عوامل مداخله گر:

• آلودگی ادرار با مدفوع، ترشحات واژن، دست‌ها یا لباس باعث نتایج مثبت کاذب کشت ادرار می‌شود.

آنتی بیوتیک ها از جمله داروهایی هستند که می توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.

نام آزمایش: وانیلیل مندلیک اسید

Vanillylmandelic acid (VMA), homovanillic acid (HVA), and catecholamines (Epinephrine, Norepinephrine, Metanephrine, Normetanephrine, Dopamine)

عوامل مداخله گر:

• مصرف برخی مواد غذایی (مانند چای، قهوه، کاکائو، وانیل، شکلات، موز، مرکبات، آبجو، شراب قرمز) و برخی از داروهای گیاهی ممکن است سبب افزایش سطح VMA شوند.
• ورزش شدید، استرس و گرسنگی ممکن است باعث افزایش سطح VMA شود.
• کاهش کاذب سطح VMA ممکن است ناشی از اورمی، ادرار قلیایی و مواد حاجب ید دار رادیوگرافی باشد.

داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطح VMA شوند عبارتند از کافئین، اپی نفرین، لوودوپا، لیتیوم، آسپیرین و نیتروگلیسیرین.

داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطح VMA شوند عبارتند از: کلونیدین، دی سولفیرام، گوانتیدین، ایمی پرامین، مهارکننده های مونوآمین اکسیداز، فنوتیازین ها و رزرپین.

داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطح کاتکول آمین ها شوند عبارتند از الکل (اتیل)، آمینوفیلین، کافئین، کلرال هیدرات، کلونیدین (درمان مزمن)، مواد حاجب (حاوی ید)، دی سولفیرام، اپی نفرین، اریترومایسین، انسولین، متنامین، متیل دوپا، اسید نیکوتینیک (دوزهای بالا)، نیتروگلیسیرین، کینیدین، ریبوفلاوین و تتراسایکلین ها.

داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطح کاتکول آمین ها شوند عبارتند از گوانتیدین، کلونیدین، رزرپین و سالیسیلات ها.

نام آزمایش: کشت ویروس

Viral cultures

عوامل مداخله گر:

• نمونه ناکافی، زمان بندی نامناسب یا انتخاب نادرست محیط کشت باعث بروز نتایج منفی کاذب در کشت ویروس می شود.
• استفاده از سوآب پنبه ای یا اپلیکاتور چوبی برای جمع آوری نمونه ممکن است ویروس را از بین ببرد.

نام آزمایش: شناسایی عوامل ویروسی

Virus testing

عوامل مداخله گر:

• یک نمونه ناکافی، زمان بندی نامناسب یا انتخاب نادرست محیط کشت باعث بروز نتایج منفی کاذب در کشت ویروس می شود.

نام آزمایش: ویتامین B12

Vitamin B12 (Cyanocobalamin and methylmalonic acid [MMA])

عوامل مداخله گر:

• ●بیوتین، پریمتامین، متفورمین و مصرف دوزهای بالا و مداوم اسید فولیک می توانند باعث کاهش سطح ویتامین B12 سرم می شوند.

نام آزمایش: ویتامین D

Vitamin D (25-hydroxy vitamin D2 and D3; 1,25-dihydroxyvitamin D [1,25(OH)2D])

عوامل مداخله گر:

داروهای کورتیکواستروئیدی از طریق کاهش جذب کلسیم، می توانند سطح ویتامین D را کاهش دهند.

اورلیستات (داروی کاهش وزن) و کلستیرامین (داروی کاهنده کلسترول) از طریق کاهش جذب ویتامین D و سایر ویتامین های محلول در چربی، می توانند سطح ویتامین D را کاهش دهند.

باربیتورات ها و فنی توئین از طریق افزایش متابولیسم کبدی ویتامین D، می توانند باعث کاهش سطح آن شوند.

نام آزمایش: تعداد گلبول های سفید و شمارش افتراقی

White blood cell count and differential count (WBC and differential, Leukocyte count)

عوامل مداخله گر:

• فعالیت بدنی و استرس ممکن است باعث افزایش تعداد WBC شود.
• بارداری و زایمان ممکن است باعث افزایش تعداد WBC شود.
• بیمارانی که طحال آنها برداشته شده، افزایش مداوم و خفیف تعداد WBC دارند.

داروهایی که ممکن است باعث افزایش تعداد WBC شوند عبارتند از آدرنالین، آلوپورینول، آسپرین، کلروفرم، اپی نفرین، هپارین، کینین، استروئیدها و تریامترن.

داروهایی که ممکن است باعث کاهش تعداد WBC شوند عبارتند از آنتی بیوتیک ها، هالوپریدول، تیوریدازین، هالوپریدول، فنی توئین، کلرپرومازین، اسید والپروئیک، کاربامازپین، کلومیپرامین، آنتی هیستامین ها از جمله پرومتازین، داروهای ضد متابولیت، داروهای ضد تیروئید، داروهای حاوی آرسنیک، باربیتورات ها، سولفادیازین نقره، داروهای شیمی درمانی، هیدرالازین، دیورتیک ها، آلبندازول، مبندازول، پیریمتامین، ایورمکتین، ایبوپروفن و سولفونامیدها.

پرومتازین، آنتی بیوتیک ها، مبندازول، سولفادیازین نقره، کلومیپرامین، آلپرازولام، فنی توئین، هیدرالازین، هالوپریدول، انالاپریل، کلرپرومازین و کاپتوپریل می توانند منجر به نوتروپنی و آگرانولوسیتوز شوند.

نام آزمایش: کشت زخم و تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی

Wound culture and sensitivity (C&S)

عوامل مداخله گر:

آنتی بیوتیک ها از جمله داروهایی هستند که می توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.

نام آزمایش: اندازه گیری جذب _D-xylose

_D-xylose absorption test (Xylose tolerance test)

عوامل مداخله گر:

داروهایی که ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند عبارتند از آسپرین، آتروپین و ایندومتاسین.

نام آزمایش: شناسایی ویروس زیکا

Zika virus (ZIKV)

عوامل مداخله گر:

• آزمایش سرولوژیک شناسایی ویروس زیکا می تواند با عفونت های سایر فلاوی ویروس ها مانند ویروس تب زرد، ویروس نیل غربی و ویروس دنگی واکنش متقاطع داشته باشد.