مسمومیت با قارچ

 با شروع بهار، رویش قارچ‌های خودرو هم به‌خصوص در مناطق کوهستانی آغاز می‌شود. افراد زیادی با هدف چیدن قارچ به کوه، دشت و دامنه کوه‌ها می‌روند و چون ظاهر قارچ‌های سمی تفاوت خاصی با قارچ‌های خوراکی ندارد، اغلب اینها را با هم اشتباه می‌گیرند و بعد از مصرف دچار مسمومیت شدید می‌شوند؛ مسمومیتی که می‌تواند منجر به مرگ شود. در این‌باره، پای صحبت‌های دکتر حسن نوری ساری، معاون آموزشی سازمان اورژانس کشور و متخصص طب اورژانس نشسته‌ایم.

از کجا بفهمیم قارچ سمی است؟

افراد عادی از روی علائم نمی‌توانند تشخیص دهند که آیا علائم‌شان مربوط به مصرف قارچ سمی است یا دلیل دیگری دارد، چون علائم مسمومیت قارچی بسیار متنوع است؛ از آبریزش و اشک‌ریزش تا تهوع، اسهال، استفراغ، زردی، توهم، مشکلات کبدی و ... . خفیف بودن علائم و حتی برطرف شدن علائم به معنی تمام شدن بیماری نیست؛ مثلا علائم ناشی از مصرف قارچ‌های آمانیت که یکی از کشنده‌ترین قارچ‌های ایران است، خیلی دیر خود را نشان می‌دهد؛ مثلا شروع علائم بعد از مصرف قارچ حداقل 5 ساعت طول می‌کشد. دوم اینکه کمتر از 36 ساعت این علائم رفع می‌شود و مجددا بین 2 تا 6 روز بعد، فرد با علائم زردی که نشان‌دهنده از بین رفتن کبد است، مراجعه می‌کند.

قارچ چطور مسموم می‌کند؟

مهم‌ترین مواد شیمیایی موجود در قارچ‌های سمی، آماتوکسین‌ها (Amatoxins) و فالوتوکسین‌ها (Phallotoxins) هستند. این مواد وارد سلول‌های کبدی می‌شوند و با مهار آنزیم RNA Polymerase II باعث تخریب سلول‌ها و بافت کبد و درنهایت نارسایی آن می‌شوند. البته شدت سمیت تا حدودی بستگی به مقدار مواد مؤثره سمی موجود در قارچ‌ها دارد که خود تا حدودی به‌خصوصیات ژنتیک قارچ، شرایط آب و هوایی و محل جغرافیایی رویش قارچ بستگی دارد.

حرارت بی‌حرارت

باید دقت داشت که سموم موجود در قارچ‌های سمی مقاوم به حرارت هستند و کباب کردن، آب‌پز کردن، سرخ کردن یا بخارپز کردن آنها باعث غیرسمی شدنشان نمی‌شود و همچنان مسموم‌کننده و کشنده هستند.