بیمارانی که نباید ذره‌ای آرد گندم یا جو مصرف کنند

 آزیتا حکمت‌دوست پزشک عمومی و متخصص تغذیه، به نکات مهمی درباره رژیم غذایی بیماران مبتلا به سلیاک و التهاب روده اشاره کرد. این افراد باید رژیم غذایی بدون گلوتن داشته باشند. گلوتن در گندم و جو وجود دارد، بنابراین مصرف هر ماده غذایی که از این دو غله تهیه شود، ممنوع است. از جمله این مواد می‌توان به نان، شیرینی، کیک، ماکارونی و بیسکویت اشاره کرد. جایگزین‌های مناسب برای این بیماران شامل برنج، ذرت، سیب‌زمینی و کینوا است. در وعده‌های غذایی مانند شام و ناهار، بهتر است این افراد به‌جای نان، پلو و سیب‌زمینی مصرف کنند. همچنین در وعده صبحانه، می‌توانند به‌جای نان، سیب‌زمینی با تخم‌مرغ، کینوا با پنیر یا از نان‌های بدون گلوتن استفاده کنند. این نان‌ها از آرد برنج، آرد سیب‌زمینی، آرد سویا یا آرد ذرت تهیه می‌شوند. بیماران مبتلا به سلیاک نباید حتی ذره‌ای آرد گندم یا جو مصرف کنند، چراکه کوچک‌ترین میزان گلوتن هم برایشان مضر است. ازاین‌رو، هنگام خرید رب گوجه‌فرنگی، رب انار، کنسروها، ادویه‌ها و حتی ماست باید برچسب محصول را بررسی کنند تا از عدم وجود آلودگی با آرد گندم و جو مطمئن شوند. برای اطمینان بیشتر، توصیه می‌شود برخی اقلام مانند رب گوجه و ماست را در منزل تهیه کنند. نکته‌ای که بیماران مبتلا به سلیاک این است که اگر می‌خواهند از مواد غذایی بیرون مانند رستوران استفاده کنند باید توجه داشته باشند که مواد اولیه غذای مورد نظر نیز نباید حاوی نان یا آرد گندم باشد زیرا مصرف آن برای فرد خطرناک است. توصیه می‌شود افراد هنگام غذا خوردن در رستوران درباره مواد اولیه غذا پرس‌وجو کنند. در فست‌فودها نیز اکثر غذاها دارای گلوتن هستند، مگر اینکه فرد غذایی مانند مرغ سوخاری را در خانه و با آرد برنج و ادویه‌های سالم تهیه کند.

رژیم غذایی در بیماران مبتلا به التهاب روده

علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد باکتری‌های پاتوژن و آلودگی‌های غذایی در افراد دارای استعداد ژنتیکی، باعث بروز التهاب در روده شوند. درمان اصلی این بیماران دارودرمانی است، اما رژیم غذایی سالم می‌تواند شدت بیماری را کاهش دهد و نیاز به دارو را کم کند. رژیم غذایی بیماران مبتلا به التهاب روده باید سالم، تمیز و خوب پخته شده باشد. همچنین این افراد نباید مواد غذایی نفاخ مانند حبوبات، هندوانه، گیلاس و زردآلو مصرف کنند، اما مصرف موز، مرکبات شیرین، سبزیجات پخته مانند اسفناج، هویج، گوجه‌فرنگی و کدو برایشان مفید است.
بیماران التهاب روده مانند بیماران مبتلا به سلیاک نیازی به قطع صددرصدی گندم ندارند. مصرف گندم و جو در بیماران التهاب روده به صورت محدود قابل استفاده است و مانند بیماران سلیاک نیازی به حذف کامل آن ندارند اما توصیه می‌شود این افراد مصرف نان را کاهش داده و بیشتر برنج و سیب‌زمینی را جایگزین کنند. ماست، دوغ، کشک و پنیر برای بیماران مبتلا به التهاب روده مفید است، اما مصرف شیر به دلیل ایجاد نفخ، باید محدود شود. در صورت نیاز، می‌توان از شیرهای بدون لاکتوز استفاده کرد. بیماران مبتلا به التهاب روده بهتر است غذاهای خانگی تازه و سالم مصرف کنند، زیرا غذاهای رستورانی معمولاً مانده هستند و روغن‌های استفاده‌شده در آن‌ها چندین بار حرارت دیده‌اند.

توصیه‌های مراقبتی برای بیماران مبتلا به سلیاک و التهاب روده

که بیماران مبتلا به سلیاک و التهاب روده هنگام خرید محصولات بسته‌بندی‌شده، برچسب مواد تشکیل‌دهنده را بررسی کنند، چراکه برخی فرآورده‌ها مانند ماست‌های صنعتی ممکن است حاوی آرد گندم باشند. همچنین، مصرف نوشابه‌ها به دلیل احتمال وجود ترکیبات مضر توصیه نمی‌شود. افراد مبتلا به سلیاک باید رژیم بدون گلوتن داشته باشند و از مصرف هر نوع محصول حاوی گندم و جو خودداری کنند. درحالی‌که افراد مبتلا به التهاب روده نیاز به محدودیت کامل گلوتن ندارند، اما باید از مصرف غذاهای نفاخ و تحریک‌کننده پرهیز کنند. در هر دو گروه، مصرف غذاهای خانگی سالم و تازه اهمیت بالایی دارد.