دیابتی‌ها مصرف "نمک" را محدود کنند

 دکتر زهرا لطفی فوق‌تخصص بیماری‌های کلیه ضمن مهم برشمردن نقش کلیه‌ها در ساختار عملکردی بدن انسان، از جمله این نقش‌ها را فیلتراسیون خون و دفع مواد زائد، نمک و آب اضافی دانست و اظهار کرد: چنانچه کلیه‌ها به هر علتی دچار نارسایی شوند، قادر به انجام وظایف خود نبوده و با پیشرفت نارسایی کلیه زمینه برای بروز برخی بیماری‌ها از جمله نارسایی قلبی و فشارخون بالا ایجاد می‌شود. در بیماری کلیوی ناشی از دیابت معمولاً تا زمانی که حداقل 80 درصد از عملکرد کلیه‌ها از بین نرود ممکن است هیچ علامتی ایجاد نشود و این وضعیت فرد را در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی پیشرفته‌تر قرار می‌دهد که در نهایت ناگزیر به استفاده از روش‌های جایگزین کلیه مثل دیالیز یا پیوند خواهیم بود.

وجود آلبومین در ادرار؛ نشانه‌ای از بیمار بودن کلیه‌ها

افراد مبتلا به دیابت در معرض خطراتی همچون حملات قلبی، سکته مغزی، از دست دادن بینایی، آسیب عصبی و بیماری کلیوی وفشار خون بالا نیز قرار دارند. برای تشخیص بیماری کلیوی ناشی از دیابت، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی بر آزمایش‌هایی تکیه دارند که طی آن سطح پروتئین (آلبومین) در ادرار و آزمایش خون برای ارزیابی سطح عملکرد کلیه اندازه گیری می‌شود و هنگامی که کلیه‌ها به طور طبیعی از عملکرد خوبی برخوردارند، از نشت آلبومین به ادرار جلوگیری می کنند، بنابراین وجود آلبومین در ادرار، می‌تواند نشانه‌ای از بیمار بودن کلیه‌ها باشد. چنان‌چه در آزمایش ادرار بیمار دیابتی آلبومین حتی درمقادیر کم وجود داشته باشد (میکروآلبومینوری کمتر از 300 میلی گرم در روز) نشان دهنده خطر بالاتر از حد متوسط ابتلا به بیماری قلبی و کلیوی در این افراد است. همچنین آزمایش ادراری که برای تشخیص بیماری کلیوی دیابتی استفاده می‌شود، بایستی برای نظارت بر وضعیت فرد در طول زمان تکرار شود.

زمان مناسب پایش بیمار دیابتی از جهت درگیری‌های کلیوی

انجام آزمایش ادرار جهت بررسی دفع آلبومین و عملکرد کلیه، در افراد مبتلا به دیابت نوع یک، حدود پنج سال پس از تشخیص و در افراد مبتلا به دیابت نوع دو، از زمان تشخیص دیابت هرسال یکبار و سپس براساس درگیری کلیه براساس نظر نفرولوژیست انجام می‌شود. سابقه خانوادگی بیماری کلیوی می‌تواند، خطر ابتلا به بیماری کلیوی دیابتی را افزایش دهد. علاوه بر این موضوع، عوامل متعددی وجود دارد که باعث ایجاد خطر ابتلا به بیماری کلیوی دیابتی خواهند شد و برخلاف سابقه خانوادگی می توان آنها را تغییر داده و کنترل کرد. از جمله ریسک فاکتورهای قابل تغییر این بیماری، افزایش مزمن قند خون، اضافه وزن یا چاقی، مصرف سیگار، پرفشاری خون و کلسترول بالاست. افراد اغلب به حفظ سطح قند خون خود در محدوده مناسب توصیه می‌شوند و همچنین به نظر می‌رسد که کنترل فشار خون به اندازه کنترل قندخون حائز اهمیت خواهد بود؛ چرا که قند خون بالا و فشار خون بالا به طور هماهنگ، به رگ‌های خونی و سیستم‌های اندام‌ها آسیب می‌رسانند. به افراد مبتلا به بیماری کلیوی ناشی از دیابت توصیه میشود که مقدار سدیم (نمک) مصرفی خود را به کمتر از دو گرم در روز محدود کرده و علاوه بر پرهیز از مصرف سیگار، نسبت به کاهش وزن خود اقدام کنند.

اقدامات پیشگیری‌کننده از ابتلا به بیماری کلیوی

از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری‌کننده در جهت عدم ابتلا به بیماری کلیوی و محافظت بدن در برابر سایر عوارض بیماری دیابت ، انتخاب سبک زندگی سالم و نگه داشتن قند خون نزدیک به سطح عادی ذکر میشود. نگه داشتن قند خون نزدیک به نرمال، می‌تواند به جلوگیری از عوارض طولانی مدت دیابت کمک کند. حد نرمال گلوکز خون ناشتا و سطح گلوکز خون برای جامعه هدف، قبل از هر وعده غذایی 80 تا 120 میلی‌گرم در دسی لیتر (4.4 تا 6.6 میلی مول در لیتر) است، اما با این حال، این اهداف ممکن است به صورت فردی بررسی شوند.

راهکارهای درمانی دیابت

دیابت نوع یک، با استفاده از انسولین قابل کنترل است و برای درمان دیابت نوع دو، اغلب از سایر داروهای خوراکی استفاده می‌شود. البته برخی از آن‌ها برای استفاده در افراد مبتلا به مشکلات کلیوی توصیه نمی‌شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است به کاهش پیشرفت بیماری کلیوی کمک کنند. فشار خون بالا مشکل شایعی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 است، اما بروز آن  بسته به مدت زمان شروع دیابت متفاوت است. ضمن اینکه در دیابت نوع 1، شیوع فشار خون بالا در زمان تشخیص کم است و متعاقباً طی چندین دهه افزایش می‌یابد. اما در دیابت نوع 2، بخش قابل توجهی از بیماران در زمان تشخیص دیابت، فشار خون بالا دارند. به طور کلی، بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با جمعیت عمومی در معرض خطر قلبی عروقی بالاتری هستند و بنابراین، بهتر است کنترل شدید فشار خون در این افراد مد نظر باشد. همچنین مداخلات غیردارویی باید در صورت لزوم برای همه بیماران مبتلا به فشار خون بالا تجویز شود که شامل محدودیت نمک, کاهش وزن، افزایش مصرف میوه‌های تازه، سبزیجات و محصولات لبنی کم چرب، افزایش ورزش، اجتناب از سیگار کشیدن و همچنین اجتناب از مصرف الکل است.