آیا آزمایش خون می تواند ام اس را تشخیص دهد؟

 یک آزمایش خون منفرد که بتواند به طور قطع ثابت کند که شما مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) هستید در حال حاضر وجود ندارد. با این حال، روش‌هایی وجود دارد که نمونه‌های خون می‌توانند اطلاعات مربوط به بیماری را هم در حین تشخیص و هم بعد از آن در اختیار متخصصان قرار دهند. دکتر آشیلفس نترانوس، متخصص مغز و اعصاب می گوید: «متاسفانه، ما هنوز آزمایش خونی نداریم که بتواند ام اس را به طور دقیق تشخیص دهد. با این حال، ما از چندین آزمایش خون برای کمک به رد سایر بیماری‌هایی که می‌توانند علائم ام‌اس را تقلید کنند، استفاده می‌کنیم.»

چگونه ام اس تشخیص داده می شود؟

معیارهای تشخیصی خاصی برای تشخیص ام اس وجود دارد:

تاریخچه پزشکی

شما باید به یک پزشک،به ویژه یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید، وی در صورت مشکوک شدن به ام اس، ابتدا سابقه پزشکی شما را می گیرد. وقتی بیمار را با علائم می‌بینیم، یک شرح حال کامل می‌گیریم تا مشخص کنیم که آیا علائم هم از نظر نوع و هم از نظر نحوه تکامل آنها در طول زمان با ام‌اس همخوانی دارد یا خیر.

معاینه بدنی

سپس پزشک شما احتمالاً یک معاینه فیزیکی جامع انجام می‌دهد و به دنبال نشانه‌هایی از اختلال عملکرد بخش‌های مختلف مغز، نخاع یا اعصابی است که مغز را به چشم‌ها متصل می‌کند. این موارد ممکن است شامل آزمایش رفلکس، مشاهده راه رفتن و بررسی تعادل باشد. دکتر هریسون می‌گوید: «اگر شرح حال و معاینه فیزیکی مربوط به ام‌اس باشد، ما بیمار را برای MRI مغز و نخاع و گاهی تصویربرداری از چشم‌ها یا اعصاب متصل به چشم می‌فرستیم».

ام آر آی

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) می تواند تعیین کند که آیا شما ضایعات مغزی دارید یا خیر که نشانه ام اس است. دکتر هریسون خاطرنشان می کند که اگر تشخیص تایید شود، آزمایش بیشتری لازم نیست. در برخی موارد، هیچ ضایعه مغزی با ام اس دیده نمی شود. در صورت نیاز به شواهد بیشتر، بیمار برای آزمایش مایع نخاعی فرستاده می شود. پزشکان همچنین به دنبال علائم عصبی هستند که با ام اس سازگار است. در نهایت، وجود التهاب در مایع اطراف مغز و نخاع، به نام مایع مغزی نخاعی (CSF) نیز می تواند در تشخیص کمک کند. دکتر نترانوس که مقاله ای در مورد تکامل تشخیص ام اس در گزارش های کنونی عصب شناسی و علوم اعصاب منتشر کرده است، می گوید : «توانایی ما برای تشخیص ام اس با گذشت زمان بهتر و بهتر می شود و این زمینه در چند دهه گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است.» او می‌گوید: «با این حال، تشخیص اشتباه ام‌اس هنوز هم در جامعه یک مشکل اساسی است.» در واقع، یک مطالعه نشان داد که تقریباً از هر پنج بیمار، یک نفر به‌طور نادرست مبتلا به ام اس تشخیص داده می‌شود، در حالی که واقعاً بیماری دیگری دارد. بیایید نگاهی گذرا به برخی از این شرایط شبیه به هم بیاندازیم و اینکه چگونه آزمایش خون می تواند به جلوگیری از تشخیص اشتباه کمک کند.

آزمایش‌های خونی که شرایط مشابه را رد می‌کند

در حالی که هیچ آزمایش خونی نمی‌تواند ام اس را تعیین کند، اما می‌تواند به تشخیص اینکه آیا بیماری دیگری شبیه به ام‌اس دارید یا نه کمک کند. این آزمایش‌های خون می‌توانند شرایطی را که شبیه ام اس هستند را رد کنند، از جمله:
    اختلال آنتی بادی گلیکوپروتئین الیگودندروسیت میلین (MOGAD)
    اختلال طیف نورومیلیت اپتیکا (NMOSD)
    بیماری های ارثی نادر
    سندرم شوگرن
    برخی عفونت ها
    لوپوس اریتماتوی سیستمیک
    کمبود ویتامین و مواد معدنی
دکتر هریسون توضیح می دهد هر زمان که بیمار از نظر ام اس مورد ارزیابی قرار می گیرد، باید شرایط مشابه یا شبیه به ام اس را در نظر گرفت. زمانی که شرح حال بیمار خود را می گیریم و به MRI نگاه می کنیم، به دنبال نشانه های هشداردهنده می گردیم که به معنای جنبه هایی از تاریخچه بیمار یا ظاهر ناهنجاری هایی در MRI است که برای ام اس معمول نیست.» انجام آزمایش های خونی که به طور دقیق این شرایط را رد می کند می تواند به تایید ام اس کمک کند. یکی از این آزمایش ها: آزمایش آنتی بادی ضد هسته ای (ANA) است. پس از اینکه یک فلبوتومیست یا تکنسین فلبوتومی نمونه برداری کرد، خون شما در آزمایشگاه از نظر آنتی بادی های ضد هسته ای تجزیه و تحلیل می شود. این پروتئین ها می توانند نشان دهند که شما یک اختلال خود ایمنی دارید. سپس پزشکان می توانند از این نتایج برای کمک به تشخیص یا کاهش شرایط خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک و سندرم شوگرن استفاده کنند. یکی دیگر از شرایط تقلید کننده ام اس ، NMOSD است که می تواند با آزمایش خون آنتی بادی AQP4-IgG یا آنتی بادی MOG (MOG-IgG) بررسی شود. پزشک شما احتمالاً این آزمایش را پس از مشاهده موارد زیر انجام می دهد:
    ضایعات نخاعی که تمایل زیادی به بزرگ شدن دارند و بخش های طولانی از نخاع را می گیرند (در حالی که در MS فقط ضایعات کوچک در نخاع اتفاق می افتد).
    درگیری خفیف مغز و در مناطقی از مغز که با ام اس متفاوت است.
    آسیب عمیق تر به مسیرهای بینایی نسبت به آنچه در ام اس رخ می دهد.
دکتر نترانوس می‌گوید: گاهی اوقات آزمایش خون می‌تواند منفی کاذب نشان بدهد (این امر گاهی در موارد NMOSD اتفاق می‌افتد)، بنابراین متخصصان ام‌اس نیز برای تشخیص دقیق به شدت به تاریخچه پزشکی و الگوی ضایعات در MRI تکیه می‌کنند.»

پس از تشخیص مولتیپل اسکلروزیس

پس از انجام آزمایش‌های خون، MRI و سایر آزمایش‌های تشخیصی، وقت آن است که با پزشک خود برای تهیه برنامه‌ای برای درمان همکاری کنید. دکتر هریسون می گوید : «به محض اینکه تشخیص ام اس تأیید شد، بیماران باید فوراً در مورد شروع درمان اصلاح کننده بیماری (DMT) برای درمان ام اس مشاوره دریافت کنند. ثابت شده است که این داروها به جلوگیری از عودهای بعدی، بدتر شدن ناتوانی و بدتر شدن بار بیماری در MRI کمک می کنند. هر چه زودتر رون ددرمانی شروع شود، در دراز مدت وضعیت بیمار بهتر خواهد بود.» دکتر نترانوس توضیح می دهد که بسیاری از بیماران ام اس که مبتلا به DMT هستند، به طور منظم، معمولاً هر سه تا شش ماه یکبار، برای نظارت بر اثرات داروها و ارزیابی عوامل خطر مختلف، نیاز به آزمایش خون دارند. به عنوان مثال، برای نظارت بر آنزیم های کبدی با استفاده از اینترفرون، به آزمایش خون نیاز دارید، زیرا آسیب کبدی یک عارضه جانبی احتمالی است. برخی از پزشکان، از جمله مطب دکتر نترانوس، به بیماران ام‌اس پیشنهاد می‌کنند که آزمایش‌های خون را به طور منظم از خانه و از طریق بهداشت از راه دور کنترل کنند. یک فلبوتومیست از بیماران واجد شرایط بازدید می کند و نمونه ها به آزمایشگاه تحویل داده می شود. ممکن است از پزشک خود بپرسید که آیا امکان انجام آزمایش خون در خانه وجود دارد یا خیر، بنابراین می توانید به راحتی وضعیت خود را بررسی کنید.

درمان مولتیپل اسکلروزیس

در صورت تشخیص، پزشک چندین راه احتمالی را برای درمان بیماری شما بررسی خواهد نظیر :

تزریقات درمان اصلاح کننده بیماری (DMT)

DMT ها برای افراد مبتلا به ام اس عودکننده تجویز می شوند و فرآیند التهاب را تغییر می دهند، در درجه اول با کند کردن تولید سلول های ایمنی که به میلین حمله می کنند. DMT هایی که به صورت تزریقی تحویل داده می شوند عبارتند از:
    بتاسرون (اینترفرون بتا-1b
    آوونکس (اینترفرون بتا-1a)
    پلگریدی (اینترفرون پگیله بتا-1a)
    کوپاکسون یا گلاتوپا (گلاتیرامر استات یا GA)
    Kesimpta (ofatumumab)

تزریقات درمان اصلاح کننده بیماری (DMT)

برخی از داروها به صورت داخل وریدی تجویز می شوند و نیاز به مراجعه به مراکز انفوزیون هر چند هفته یا چند ماه یکبار دارند. نمونه هایی از تزریق DMT عبارتند از:
    لمترادا (المتوزوماب)
    Ocrevus (ocrelizumab)
    ریتوکسان، روکسینس و تروکسیما (ریتوکسیماب)
    تیسباری (ناتالیزوماب)

درمان های اصلاح کننده خوراکی

DMT های خوراکی از سال 2010 برای ام اس در دسترس هستند و اگر با داروهای دیگر موفقیت آمیز نبوده اید و تا حد امکان کمتر سوزن را در زندگی خود ترجیح می دهید، گزینه بسیار خوبی هستند. DMT های خوراکی عبارتند از:
    اوباجیو (تری فلونوماید)
    گیلینا (فینگولیمود)
    میزنت (siponimod
    Mavenclad (کلادریبین)
    Teceiferda (دی متیل فومارات)
    زپوزیا (اوزانیمود)

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها را می توان به صورت قرص، آمپول، اسپری یا کرم موضعی دریافت کرد. اگر به تسکین سریع نیاز دارید، پزشک معمولاً یک درمان IV با دوز بالا را طی سه تا پنج روز تجویز می‌کند و سپس یک قرص با دوز پایین‌تر را برای یک تا دو هفته دیگر تجویز می‌کند. داروهای استروئیدی رایج عبارتند از:
    کورتف (هیدروکورتیزون)
    سلستون (بتامتازون)
    دکادرون (دگزامتازون)
    اوراپرد (پردنیزولون)
    پردنیزون Intensol، Deltasone یا Cordrol (پردنیزون)
    سولو-مدرول (متیل پردنیزولون)

درآخر

تشخیص و درمان مولتیپل اسکلروزیس مشکل و پیچیده است. اما با آزمایش‌های امروزی برای ارزیابی وجود ام‌اس، همراه با پیشرفت‌های اخیر در درمان، شما راه های زیادی برای کنترل و درمان این بیماری دارید.