هر آنچه که باید درباره بیماری وبا بدانیم

 وبا یک بیماری جدی باکتریایی است که باعث اسهال شدید و کم آبی بدن و به طور معمول از طریق آب آلوده پخش می‌شود. در موارد شدید، درمان فوری ضروری است؛ چراکه ممکن است مرگ طی چند ساعت اتفاق بیفتد. فاضلاب مدرن و تصفیه آب، وبا را در بیشتر کشورها به طور مؤثر از بین برده است، اما هنوز در کشورهای آسیا، آمریکای لاتین، آفریقا، هند و خاورمیانه یک مشکل محسوب می‌شود. کشورهایی که تحت تأثیر جنگ، فقر و بلایای طبیعی بوده‌اند، بیشترین خطر شیوع وبا را دارند؛ چراکه در این شرایط مردم وادار به زندگی در مناطق شلوغ و بدون بهداشت مناسب می‌شوند.

نگرانی از افزایش موارد وبا در آستانه پاییز

هرچند که هنوز مشکلی خاصی نداشته‌ایم، اما در آستانه فصل پاییز به ویژه در شهریورماه نگرانی ما از شیوع وبا افزایش می‌یابد؛ چراکه به شکل سنتی و به دلایل مختلف در این ماه شیوع بیماری اتفاق می‌افتد.

توصیه ما این است که افراد از مواد غذایی خام استفاده نکنند و در صورتی که از شست‌وشوی کاهو و صیفی‌جات مطمئن نیستند از مصرف سالادها خودداری کنند. افراد حتماً باید از آب لوله‌کشی یا بطری شده استفاده کنند. با رعایت این مسائل امیدوار هستیم که مشکل بیماری‌های حاد اسهالی در افراد به حداقل برسد. نگرانی از شیوع وبا تنها منحصر به سفرهای خارجی نیست و افراد در سفرهای تابستانی داخلی خود نیز باید نکات بهداشتی را رعایت کنند.
با شروع فصل گرما (از خردادماه) در تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به صورت مرتب نمونه‌گیری و کشت بعضی موارد اسهالی از نظر میکروب وبا انجام و به محض مثبت شدن پاسخ تست‌ها، بلافاصله اقدامات پیشگیری کننده آغاز می‌شود. اوایل امسال چند مورد محدود از وبا داشتیم که تمام آنها وارده از کشورهای پاکستان و افغانستان بودند، اما تا پایان مهرماه دانشگاه‌های ما در حالت آماده‌باش هستند. وبا یک بیماری اسهالی حاد عفونی و به شدت مسری است که به دنبال خوردن آب یا غذای آلوده به باکتری ویبریوکلرا ایجاد می‌شود و در صورتی که به موقع درمان نشود، موجب کم آبی شدید بدن و مرگ انسان می‌شود. این میکروب از طریق مدفوع انسان دفع و می‌تواند موجب آلودگی آب و مواد غذایی شود. استفاده از آب سالم، دفع بهداشتی مدفوع و رعایت بهداشت دست مهم‌ترین راه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از آب و غذا از جمله وبا است.

 

امکان انتقال وبا از کشورهای همسایه به ایران

التور و وبا هر سال در فصل گرما در برخی مناطق دارای کمبود آب یا در مکان‌هایی که رفت و آمد بسیاری وجود دارد به‌ویژه در مرزها مشاهده می‌شود، وبا از نظر شیوع و بروز ممکن است کم یا زیاد باشد، اما به‌طور معمول رخ می‌دهد و از آن جایی که در کشورهای همسایه وبا وجود دارد، ممکن است افرادی که وارد کشور می‌شوند، ویروس وبا را به کشور منتقل کنند.
از جمله علائم ویروس وبا، از دست دادن آب زیاد به صورت اسهال است، در این حالت بدن کم‌آب می‌شود و از دست دادن آب بدن به صورت زیاد منجر به بستری شدن فرد می‌شود. افراد در فصل گرما، مراقب مواد غذایی که مصرف می‌کنند، باشند؛ بنابراین از بهداشتی و سالم بودن مواد غذایی اطمینان حاصل کنند، همچنین از آن جایی که وبا از طریق آب منتقل می‌شود، اگر در محیط‌های کم‌آب حضور دارند، از آب‌های معدنی بسته‌بندی شده، استفاده کنند. اگر افراد از بهداشتی بودن آب مطمئن نیستند، آن را بجوشانند و مصرف کنند، این موضوع تنها برای نوشیدن آب نیست، بلکه باید از بهداشتی بودن آبی که برای شست‌وشوی مواد غذایی مانند میوه‌ها، سبزی‌ها یا ظروف استفاده می‌شود، اطمینان حاصل کرد. وبا بیشتر از طریق آب و تا حدودی از طریق مواد غذایی منتقل می‌شود، به محض ورود آلودگی به بدن علامت‌های کم‌آبی و اسهال، سردرد، سرگیجه و بی‌حالی در فرد بروز می‌کند که نیاز به بستری شدن دارد، از این‌رو بلافاصله باید آب بدن فرد تأمین شود.
از آن جایی که وبا از طریق مدفوع نیز قابل انتقال بوده، ممکن است محیط اطراف را آلوده کند و امکان انتقال آن به سایر افراد وجود داشته باشد؛ به‌طور معمول توصیه‌های بهداشتی لازم به افرادی که در معرض فرد مبتلا قرار دارند، صورت می‌گیرد تا مراقبت بیشتری داشته باشند.
 
داروهای اختصاصی این بیماری وجود دارد، اما اگر فرد در مکانی باشد که پزشک و کادر درمان و جبران آب وجود نداشته باشد، ممکن است بیمار بر اثر وبا جان خود را از دست دهد. درمان وبا به سادگی صورت می‌گیرد به شرط اینکه بیمار به‌موقع و در اسرع وقت شناسایی شود و تحت درمان قرار گیرد، مهم این است که کم‌آبی بدن فرد مبتلا جبران شود و آب بدن را از دست ندهد.

واکسن وبا

یکی از بهترین گزینه‌ها برای پیشگیری از ابتلاء به وبا، واکسن است. واکسن موجود برای این بیماری Vaxchora نام دارد و افرادی که قصد سفر به مناطقی که شیوع وبا در آن بالاست، دارند می‌توانند این واکسن را بزنند. این واکسن برای افراد 2 تا 64 سال که قصد سفر به جاهایی که این بیماری در حال شیوع است یا به طور مرتب شیوع می‌یابد، پیشنهاد می‌شود. این واکسن به‌صورت یک دوز مایع است که حداقل 10 روز قبل از سفر از طریق دهان مصرف می‌شود.
چندین کشور مختلف واکسن‌های خوراکی را ارائه می‌دهند. برای اطلاعات بیشتر در مورد این واکسن‌ها می‌توان از طریق مشاوره تلفنی با دکتر عفونی یا تماس با اداره بهداشت عمومی محلی اطلاعات لازم را به دست آورد. بااین‌حال حتی با وجود واکسن، رعایت اقدامات احتیاطی بالا برای جلوگیری از وبا بسیار مهم است.

برای درمان بیماری وبا باید به کدام تیم پزشکی مراجعه کرد؟

مراجعه به یک دکتر عفونی یا اپیدمیولوژیست می‌تواند به درمان هر چه سریع‌تر بیماران کمک کند. بااین‌وجود احتمالاً ازآن‌جایی که وبا یک بیماری گوارشی است، وجود یک متخصص گوارش هم نیاز است. باتوجه‌به علائم بیماری و عوارض آن ممکن است به سایر تخصص‌ها مانند متخصص کلیه و مجاری یا متخصص داخلی هم نیاز باشد.