چه افرادی به آمپول ویتامین B۱۲ نیاز دارند

 آمپول ویتامین B12 مکمل تزریقی است که برای جبران کمبود ویتامین B12 تجویز می‌شود. کمبود این ویتامین می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات را مانند خستگی تا تغییرات عصبی موقت را برای سلامتی به وجود بیاورد. این مقاله اهمیت حفظ مقدار کافی B12 و مزایا و خطرات مربوط به آمپول ویتامین B12 را به خوبی مشخص می‌کند.

ویتامین B12 چیست؟

ویتامین B12 یک ویتامین ضروری محلول در چربی است که نقش قابل توجهی در بسیاری از عملکردهای بدن دارد، از جمله:
• سنتز DNA
• تولید انرژی
• سلامت سلول‌های عصبی
• تشکیل گلبول‌های قرمز خون
• عملکرد مغز و اعصاب
B12 در بسیاری از منابع غذایی یافت می‌شود (به‌ویژه منابع حیوانی) که به ملکول‌های پروتئین در آن غذاها متصل است. ویتامین B12 در زمان هضم از پروتئین جدا می‌شود و در جریان خون جذب می‌شود. اسید معده کافی برای آزاد کردن ویتامین از پروتئین لازم است و ماده‌ای به نام فاکتور طبیعی برای قطعی شدن جذب آن ضروری است. افرادی که قادر به جذب میزان مناسبی از ویتامین B12 نیستند، ممکن است دچار کم خونی شوند، نوعی از کم خونی که از طریق کمبود فاکتور طبیعی مشخص می‌شود. میانگین مصرف روزانه ویتامین B12 که از طرف سازمان مکمل‌های غذایی مشخص شده است، 2/4 میکروگرم (mcg) برای مردان و زنان بالای 14 سال است. زنان باردار و شیرده به میزان بیشتری نیاز دارند که به ترتیب 2/6 و 2/4 میکروگرم (mcg) است.

آمپول‌های ویتامین B12 : ویتامین B12 مصنوعی

علاوه‌بر مصرف منابع غذایی که حاوی ویتامین B12 هستند، ممکن است نیاز باشد ویتامین B12 نسخه تولید شده از مواد مغذی به نام سیانوکوبالامین را دریافت کنید. آمپول ویتامین B12 ماده تزریقی حاوی مقادیر بالایی از سیانوکوبالامین است. این آمپول‌ها که پزشک آن را تجویز می‌کند، می‌توانند به‌سرعت سطح ویتامین B12 را در فردی که دچار کمبود است، جبران کند. سیانوکوبالامین به صورت مایع، قرص یا کپسول وجود دارد. غذاهای خاصی مانند غلات و شیر غیر لبنی و ماست‌ها را می‌توان با ویتامین B12 غنی کرد.

چه افرادی نیازمند دریافت آمپول ویتامین B12 هستند؟

اگرچه مکمل‌های ویتامین B12 و غذاهای غنی شده با این ویتامین در دسترس هستند، آمپول ویتامین B12 تنها در صورت تجویز پزشک قابل دسترس است؛ بنابراین همیشه تشخیص بالینی مورد نیاز است. توجه داشته باشید که پایین بودن سطح این ویتامین در بسیاری از بزرگ‌سالان سالم نادر است؛ زیرا کبد انسان قادر است به اندازه چندین سال ویتامین B12 را ذخیره کند. با این حال برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر کمبود قرار دارند و ممکن است با پزشکشان در مورد امکان استفاده از آمپول ویتامین B12 مشورت کنند. گروه‌هایی از افراد که در معرض خطر هستند، شامل موارد زیر می‌شوند:

افراد مبتلا به علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین B12

فردی که هریک از علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین B12 یا کم خونی ناشی از ویتامین B12 را داشته باشد، باید فورا پزشک خود را ملاقات کنند. برخی از علائم و نشانه‌های شایع آن عبارت‌اند از:
• کاهش عملکرد شناختی مانند مسائل مربوط به حافظه و درک
• خستگی
• بی‌حالی
• یبوست
• احساس ضعف
• افسردگی یا تحریک‌پذیری
• سر درد
• مشکل حفظ تعادل
• زخم، تورم زبان که ممکن است زرد کمرنگ یا خیلی قرمز باشد
• تپش قلب
• زخم‌های دهان
• احساس سوزش و سوزن سوزن شدن
• اختلال در دید

عوامل خطر کمبود ویتامین B12

عوامل خطری که در ادامه آمده است، می‌تواند شانس بروز کمبود ویتامین B12 را افزایش بدهد:
• مصرف الکل
• استعمال دخانیات
• داروهای خاص از جمله آنتی اسیدها و بعضی از داروهای دیابت نوع ۲
• اختلال خود ایمنی مربوط به غدد درون‌ریز مانند دیابت یا اختلال تیروئید
• رژیم‌های غذایی گیاهی، حذف گوشت و گیاه‌خواری
• اختلالات گوارشی خاص مانند بیماری کرون
• بایپس معده یا برداشتن بخشی از معده
• سالخوردگی

افراد مبتلا به مشکلات گوارشی

سیستم گوارشی که به طور معمول عملکرد مناسبی نداشته باشد، ممکن است مانع از آزاد شدن ویتامین B12 یا جذب آن شود. به همین دلیل افراد مبتلا به اختلالاتی مانند بیماری سلیاک و بیماری کرون ممکن است بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین B12 باشند. افرادی که جراحی گوارشی مانند جراحی کاهش وزن داشته‌اند، ممکن است کمبود سلول‌های ضروری برای ترشح اسید معده و فاکتور طبیعی را داشته باشند؛ درنتیجه ممکن است برای جذب ویتامین B12 مشکل داشته باشند. آمپول ویتامین B12 بیش از مکمل‌های خوراکی مفید است؛ به‌ویژه برای افرادی که از مشکلات گوارشی رنج می‌برند؛ زیرا مواد تزریقی بیشتر از این قسمت‌ها عبور می‌کنند. تست ویتامین B12 در ازمایشگاه نوبل اصفهان انجام می شود.

افراد مسن

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کمبود ویتامین B12 در افراد بالای 65 سال بیشتر گزارش می‌شود تا افرادی که سن کمتری دارند. بزرگ‌سالان سالمند ممکن است تحت تاثیر شرایطی باشند که با کاهش تولید اسید معده از جمله التهاب در معده (التهاب معده آتروفیک) مرتبط هستند. علاوه‌بر این، سطوح پایین اسید معده می‌تواند از رشد باکتری‌های خاص جلوگیری کند که در روده از B12 استفاده می‌کنند و باعث کاهش مقدار ویتامین موجود در بدن شود. موسسه پزشکی توصیه می‌کند که بزرگ‌سالان بالای 50 سال نیاز ویتامین B12 خود را با غذاهای غنی شده، آمپول ویتامین B12 یا مکمل‌های دیگر برطرف کنند؛ زیرا این نمونه‌ها راحت‌تر از B12 طبیعی جذب می‌شوند.

گیاه‌خواران

از آنجا که ویتامین B12 بیشتر در ماهی، گوشت، تخم مرغ و لبنیات یافت می‌شود؛ افرادی که این غذاها را مصرف نمی‌کنند، در معرض خطر کمبود B12 قرار دارند و ممکن است به استفاده منظم از آمپول ویتامین B12 یا مکمل‌های دیگر نیاز داشته باشند. تحقیقات منتشر شده در مجله اروپایی تغذیه بالینی نشان می‌دهد که گیاه‌خواران و برخی از وگان‌ها سطح پایین و محدودی از ویتامین B12 را دارند. از 232نفر گیاه‌خوار مورد مطالعه بیش از نیمی از آن‌ها دچار کمبود ویتامین B12 بودند. این کمبود فقط در 7درصد گیاه‌خواران و تنها در یک درصد همه چیز خواران مشاهده شد. زنان گیاه‌خواری که باردار هستند، باید در مورد مصرف مکمل یا غذاهای غنی شده دقت کنند؛ زیرا ویتامین B12 از طریق جفت و شیر مادر به جنین منتقل می‌شود. نوزادانی که کمبود ویتامین B12 دارند، ممکن است دچار مشکلات عصبی شدید و دائمی شوند.

فواید

چندین دلیل برای دریافت تزریق آمپول ویتامین B12 وجود دارد، از جمله:
واضح‌ترین مزیت دریافت آمپول ویتامین B12 درمان کمبود ویتامین B12 و جلوگیری از علائم مرتبط با آن است. علاوه‌بر این، آمپول ویتامین B12 خطر بعضی از مشکلات مرتبط با کمبود ویتامین B12 را کاهش می‌دهد از جمله:
• بیماری قلبی
• اختلالات عصبی شناختی
• مشکلات هماهنگی (تعادل)
• نوروپاتی محیطی
• اختلال در دید
• ناباروری (اگرچه این مشکل معمولا با درمان B12 حل می‌شود)
• نقص لوله عصبی در جنین زنان مبتلا به کمبود B12
سطح بالای هماهنگی
آمپول ویتامین B12 از معده عبور می‌کند و به طور مستقیم در جریان خون جذب می‌شود؛ بنابراین برای افرادی که از مشکلات گوارشی رنج می‌برند، از جمله افراد مسنی که فاکتور طبیعی معده را ندارند، گزینه بهتری نسبت به مکمل‌های خوراکی هستند.

خطرات

هیچ محدودیتی برای جذب ویتامین B12 وجود ندارد؛ زیرا خطر سمیت یا مصرف زیاد آن بسیار کم است؛ اگرچه آمپول ویتامین B12 ممکن است عوارضی هم داشته باشد. در صورت بروز عوارض جانبی خفیف و خطرات احتمالی آن یا بدتر شدن باید فورا به پزشک مراجعه کرد. علائمی که نشانه عوارض جانبی هستند، عبارت‌اند از:
• درد، قرمزی یا سوزش در ناحیه تزریق
• اسهال ملایم
• احساس تورم در بدن
عوارض جدی‌تر که نیازمند مراقبت درمانی فوری هستند، شامل:
• گرفتگی عضله
• ضربان قلب نامنظم
• ورم زانو یا مچ پا
بروز واکنش‌های شدیدی که بسیار نادر هستند؛ اما نیازمند مداخله اورژانسی است، شامل موارد زیر می‌شوند:
• خارش و تورم صورت، گلو یا زبان
• مشکلات تنفسی
• سرگیجه شدید
• تغییرات ناگهانی دید
• لکنت زبان

تداخل دارویی

ویتامین B12 ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. افراد باید در رابطه با داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزی خود قبل از مصرف ویتامین B12  با پزشک خود مشورت کنند. برخی از داروهای تجویز شده که معمولا با B12 تداخل دارند، عبارت‌اند از:
• آسپرین
• آنتی بیوتیک‌ها
• آنتاگونیست‌های گیرنده H2
• متفورمین
• قرص‌های ضد بارداری
• بازدارندگان پمپ پروتون
آلرژی و سایر بیماری‌ها
افرادی که به آلرژی یا بیماری‌های دیگر مبتلا هستند، باید قبل از دریافت آمپول ویتامین B12 به پزشک خود اطلاع بدهند. انواع آلرژی یا بیماری‌هایی که ممکن است با آمپول ویتامین B12 اختلال داشته باشند، عبارت‌اند از:
• آلرژی به سیانوکوبالامین یا کبالت
• هیپو کالمی (سطح پایین پتاسیم)
• بیماری کلیوی
• پلی ستمی ورا (بیماری خونی نادر)
• بیماری لبر (بیماری چشمی)
• کمبود مواد مغذی دیگر به‌ویژه اسید فولیک و آهن