سطح طبیعی اکسیژن خون چیست؟

سطح اکسیژن خون (اکسیژن شریانی) نشان دهنده سطح اکسیژن موجود در خونی است که از طریق شریان ها جریان دارد. سطح اکسیژن خون (اکسیژن شریانی) نشان‌دهنده میزان اکسیژن موجود در خونی است که از طریق شریان‌ها به اندام‌ها و بافت‌های بدن منتقل می‌شود. بررسی سطح اکسیژن خون معمولاً برای ارزیابی وضعیت سلامت ریه‌ها و عملکرد کلی بدن انجام می‌شود.

روش‌های اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون

    آزمایش گاز خون شریانی (ABG)
        در این روش، نمونه خون از شریان مچ دست، آرنج یا کشاله ران گرفته می‌شود.
        ممکن است هنگام ورود سوزن به شریان، درد شدیدی احساس شود.
        نمونه خون در دستگاه ABG (آنالیزگر گاز خون) قرار می‌گیرد که میزان اکسیژن خون را به‌صورت فشار جزئی اکسیژن (PaO2) نمایش می‌دهد.

    پالس اکسیمتری (SpO2)

        این روش از یک دستگاه کوچک و متحرک به نام پالس اکسیمتر استفاده می‌کند که معمولاً روی انگشت قرار می‌گیرد.
        این روش بدون درد است و سطح اکسیژن خون را به‌صورت درصد اشباع اکسیژن (SpO2) نمایش می‌دهد.
        از این دستگاه برای نظارت سریع بر سطح اکسیژن خون، ارزیابی پاسخ بدن به داروها و اکسیژن‌درمانی استفاده می‌شود.

سطح طبیعی اکسیژن خون چیست؟

سطح طبیعی اکسیژن خون بر اساس روش اندازه‌گیری

    سطح طبیعی اکسیژن در پالس اکسیمتری (SpO2):
        95٪ - 100٪: محدوده طبیعی
        کمتر از 95٪: ممکن است نشانه هیپوکسمی باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد.
        زیر 80-85٪: کاهش شدید سطح اکسیژن که بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد.
        زیر 67٪: می‌تواند منجر به سیانوز (کبود شدن پوست و لب‌ها) شود.

SpO2                     براساس سن                        شرایط
95% تا 100%       بزرگسالان و کودکان                    عادی
حدود 95 درصد         > 70 ساله                              عادی
80% تا 85%       بزرگسالان و کودکان       مغز تحت تاثیر قرار می گیرد
زیر 67 درصد        بزرگسالان و کودکان                      سیانوز

    سطح طبیعی اکسیژن در آزمایش ABG (PaO2):

        بالای 120 میلی‌متر جیوه: هیپراکسمی (مواجهه طولانی با اکسیژن بالا، معمولاً در بیمارستان)
        75-100 میلی‌متر جیوه: محدوده طبیعی
        کمتر از 75 میلی‌متر جیوه: هیپوکسمی (کمبود اکسیژن)
        کمتر از 60 میلی‌متر جیوه: نیاز به اکسیژن مکمل

سطوح PaO2 بر حسب میلی متر جیوه           شرایط
> 120                                               هایپراکسمی
75-100                                    فشار اکسیژن شریانی طبیعی
< 75                                               هیپوکسمی
<60                                   بحرانی کم (اکسیژن مکمل مورد نیاز است)

عوامل مؤثر بر کاهش سطح اکسیژن خون

سطوح پایین اکسیژن در محیط:

    زندگی یا سفر به ارتفاعات بالا که میزان اکسیژن اتمسفری کاهش می‌یابد.

کاهش ظرفیت بدن برای دریافت اکسیژن

    بیماری‌های ریوی مانند:
        آسم
        آمفیزم
        برونشیت
        ذات‌الریه
        پنوموتوراکس
        سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS)
        ادم ریوی
        فیبروز ریوی
        بیماری بینابینی ریه
        عفونت‌های ویروسی مانند COVID-19

سطح طبیعی اکسیژن خون چیست؟

سایر عوامل تأثیرگذار
    کم‌خونی
    آپنه خواب (وقفه‌های تنفسی در خواب)
    سیگار کشیدن
    کاهش ظرفیت قلب برای تأمین خون اکسیژن‌دار، مانند بیماری‌های مادرزادی قلبی

در آخر

بررسی سطح اکسیژن خون یک ابزار مهم برای ارزیابی سلامت عمومی و عملکرد ریه‌ها و قلب است. در صورت کاهش سطح اکسیژن، مراجعه به پزشک و انجام اقدامات درمانی ضروری است. استفاده از پالس اکسیمتر برای بررسی مداوم سطح اکسیژن به‌ویژه در افراد دارای مشکلات تنفسی توصیه می‌شود.