زنگ خطری بی‌صدا برای بیماری‌های کلیوی

 کلیه‌ها به عنوان یکی از اعضای حیاتی بدن، نقش بسیار مهمی در تصفیه خون و دفع مواد زائد متابولیکی دارند و با طریق تولید ادرار، مواد زائد بدن را از جریان خون جدا و به خارج از بدن هدایت می‌کنند؛ علاوه بر این، کلیه‌ها در تنظیم توازن الکترولیت‌ها، اسید و باز و تنظیم فشار خون نقش کلیدی ایفا می‌کنند و به همین دلیل، هر گونه نارسایی و اختلال در عملکرد کلیه می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت عمومی بدن داشته باشد. یکی از بیماری‌های مرتبط با آسیب کلیه، جذب پروتئین از کلیه یا پروتئینوری است که در این وضعیت، پروتئین‌هایی که به طور معمول در خون باقی می‌مانند، به دلیل آسیب‌های موجود در فیلترهای کلیه به داخل ادرار نفوذ می‌کنند که این امر ممکن است منجر به کاهش سطح پروتئین‌های مهم در بدن و ایجاد مشکلات جدی شود، همچنین پروتئینوری می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند بیماری‌های کلیوی مزمن یا نارسایی کلیه باشد. اهمیت سلامت کلیه‌ها برای حفظ تعادل عمومی بدن و جلوگیری از بیماری‌های مختلف حیاتی است، چراکه بیماری‌های کلیوی می‌توانند به مشکلات جدی دیگری منجر شوند که از جمله بیماری‌های مرتبط با بیماری‌های کلیوی می‌توان به بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش سیستم ایمنی و نارسایی کلیه اشاره کرد، انواع مختلفی از بیماری‌های کلیوی وجود دارد که شامل نارسایی حاد و مزمن کلیه، سنگ کلیه و عفونت‌های کلیوی می‌شود و این بیماری‌ها ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند و نیازمند درمان‌های متفاوتی هستند. علائم اختلال در عملکرد کلیه‌ها شامل تورم، خستگی مزمن، کاهش تولید ادرار، ادرار خونی یا تیره، فشار خون بالا، تهوع و استفراغ و خارش پوست باشد که این علائم به طور معمول زمانی بروز می‌کند که آسیب کلیه‌ها به مرحله پیشرفته رسیده باشد، در واقع علائم بیماری‌های کلیوی دیر بروز می‌کند و در مراحل ابتدایی بیماری ممکن است فرد متوجه آسیب کلیه‌ها نشود.

چه علائمی نشان دهنده اختلال عملکرد کلیه‌ها است؟

شیوا صیرفیان، فوق تخصص کلیه بزرگسالان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه کلیه عضوی بسیار مهم است که اگر سلامت آنها دچار اختلال شود، حیات فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرد اظهار کرد: حفظ تعادل آب بدن، تنظیم و کنترل فشار خون، استخوان‌سازی و استحکام استخوان‌ها و جلوگیری از کم خونی، از جمله وظایف کلیه‌ها محسوب می‌شود.
کم‌کاری کلیه‌ها در بیشتر موارد هیچ علائمی ندارد، اما به طور کلی علائم اختلال در عملکرد کلیه‌ها و کم‌کاری آنها می‌تواند شامل ورم بدن و ورم اطراف چشم و پاها، کاهش حجم ادرار یا گاهی اوقات دفع ادرار زیاد است. تغییر رنگ ادرار به رنگ قهوه‌ای یا قرمز، افزایش فشار خون، بروز کم خونی، تهوع و استفراغ، بی‌اشتهایی و خواب‌آلودگی، از جمله دیگر علائم اختلال عملکرد کلیه‌ها است، درد پهلو هنگام ابتلای بیمار به سنگ کلیه نیز از دیگر علائمی است که افراد باید به آن توجه داشته باشند.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند سختی آب مورد استفاده منجر به ایجاد سنگ کلیه می‌شود که باوری نادرست است، طبق بررسی‌های انجام شده، حتی گاهی اوقات ممکن است سخت بودن آب برای کلیه مفید باشد، اما گرمای زیاد محیط زندگی و تعریق بالا می‌تواند احتمال خطر ابتلاء به سنگ کلیه را افزایش دهد. عفونت در قسمت‌های مختلف سیستم ادراری، علائم و عوارض متفاوتی خواهد داشت و می‌تواند منجر به عفونت مثانه و کلیه شود که عفونت کلیه خطرناک‌تر از عفونت مثانه است و شایع‌ترین علت عفونت ادراری، ورود میکروب از مجرای ادرار است و ایجاد عفونت از طریق خون، احتمال کمتری دارد. وارد شدن ضربه به کلیه نیز می‌تواند عاملی برای خونریزی کلیه و آسیب آن باشد. بسیاری از افراد درگیر با بیماری‌های کلیوی، باید به رژیم تغذیه‌ای توصیه شده توسط پزشک پایبند باشند و میزان مصرف مایعات توسط این بیماران، به نوع بیماری بستگی دارد.

8 تا 10 درصد افراد درگیر بیماری‌های کلیوی هستند

عبدالامیر عطارپور، فوق تخصص بیماری‌های کلیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه بیماری‌های مزمن کلیه حدود 10 تا 10 درصد افراد جامعه را در برمی‌گیرد و از هر 10 نفر ممکن است یک نفر درگیر بیماری‌های کلیوی باشد، اظهار کرد: از جمله بیماری‌های کلیوی می‌توان به سنگ‌های کلیه، نارسایی مزمن کلیه، دفع پروتئین و اختلالات آناتومیک مانند کوچک شدن کلیه و بیماری‌های کیستی اشاره کرد. بیماری‌های ارثی نیز از جمله دیگر مشکلاتی است که می‌تواند سلامت کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، به طور کلی، با توجه به میزان شیوع بیماری‌های مذکور، بیماری‌های مرتبط با سلامت کلیه‌ها، از جمله بیماری‌های بسیار شایع محسوب می‌شود و اساس فعالیت کلیه بر صافی یا فیلتراسیون، ترشح و بازجذب مواد است. وظیفه کلیه تغلیظ مایعی است که از طریق بافت کلیه، از جریان خون صاف می‌شود. فیلتراسیون کلیه باعث می‌شود پروتئین‌های موجود در جریان خون، در خون باقی بمانند و مقدار کمی از پروتئین که وارد مایع تغلیظ شده می‌شود، بازجذب شود و به جریان خود بازگردد. به صورت طبیعی، پروتئین تا مقداری دفع می‌شود و گاهی اوقات آگاهی نداشتن افراد از مقدار طبیعی پروتئین دفع شده منجر به ایجاد اضطراب و نگرانی می‌شود و به طور طبیعی، تا 150 میلی‌گرم پروتئین در ادرار 24 ساعت یک فرد سالم وجود دارد. در مادران باردار، میزان پروتئین دفع شده در روز به 250 تا 300 میلی‌گرم می‌رسد و این مقدار طبیعی است، بیماری‌های مختلفی مانند دیابت، بیماری‌های ارثی یا بیماری‌های التهابی که سیستم بافت هم‌بند را درگیر می‌کند، می‌تواند منجر به آسیب ساختار کلیه شود و اجازه دهد پروتئین‌هایی که باید در جریان خون باقی بماند، از جریان خون خارج و به ادرار وارد شود. شایع‌ترین بیماری که می‌تواند منجر به دفع پروتئین از کلیه‌ها شود، دیابت است. آمار ابتلاء به بیماری دیابت بسیار بالا است و 30 درصد افراد درگیر با دیابت نوع 1، درگیر عارضه‌های کلیوی دیابت می‌شوند و 20 درصد افراد مبتلا به دیابت نوع 2، ممکن است درگیر بیماری‌های کلیوی شوند.

زنگ خطری بی‌صدا برای بیماری‌های کلیوی

عوامل متعددی می‌تواند در بروز بیماری‌های کلیوی تأثیرگذار باشد که از جمله این عوامل می‌توان به ژنتیک، فشار خون بالا، دیابت، مصرف بیش از حد نمک و دخانیات اشاره کرد، افرادی که در معرض عوامل ذکر شده قرار دارند باید با دقت بیشتری به سلامت کلیه‌های خود توجه کنند و اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای حفظ سلامتی خود مد نظر قرار دهند؛ علاوه بر این، نداشتن سبک زندگی سالم، مصرف غذاهای پرچرب و کم تحرکی، می‌تواند در بروز بیماری‌های کلیوی مؤثر باشد. برای پیشگیری از بیماری‌های کلیوی، توصیه می‌شود افراد داشتن تغذیه سالم را مد نظر داشته باشند، کنترل فشار خون و دیابت از طریق ورزش و مصرف داروهای تجویزی از اهمیت زیادی برخوردار است و جلوگیری از مصرف مواد آسیب‌زا مانند دخانیات نیز می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک کند، مصرف مایعات کافی و مدیریت وزن نیز از دیگر اقدامات مؤثر در پیشگیری از بیماری‌های کلیوی است. انجام آزمایش‌های منظم جهت بررسی عملکرد کلیه‌ها می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری‌ها کمک کند و در صورت شناسایی بیماری یا آسیب کلیوی، درمان‌های دارویی و ایجاد تغییر در سبک زندگی می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و به طور کلی، مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت کلیه‌ها و جلوگیری از ابتلاء به بیماری‌های کلیوی ایفا کند.