چرا سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود؟

 اختلالات نقص سیستم ایمنی یا مادرزادی یا اکتسابی هستند. یک اختلال مادرزادی به اختلالی گفته می‌شود که شما با آن متولد شده‌اید. یک اختلال اکتسابی یا ثانویه اختلالی است که بعدها و در طول زندگی به آن مبتلا می‌شوید. موارد اختلال‌های اکتسابی بیشتر از اختلالات مادرزادی است. سیستم ایمنی بدن شما شامل این اندام‌ها است: طحال، لوزه‌ها، مغز استخوان، غدد لنفاوی. این اندام‌ها، لنفوسیت‌ها را پردازش و آزاد می‌کنند. لنفوسیت‌ها، گلبول‌های سفید هستند که به عنوان سلول‌های B و T طبقه بندی می‌شوند. سلول‌های B و T با مهاجمانی به نام آنتی ژن مبارزه می‌کنند. سلول های B آنتی بادی‌های مخصوص بیماری را که بدن شما تشخیص می دهد آزاد می‌کنند. سلول های T سلول‌های خارجی یا ناهنجار و غیر معمول را از بین می‌برند. نمونه‌هایی از آنتی ژن‌هایی که سلول‌های B و T شما ممکن است با آن‌ها مبارزه کنند، عبارتند از: باکتری‌ها، ویروس‌ها، سلول‌های سرطانی و انگل‌ها. اختلال نقص ایمنی توانایی بدن شما برای دفاع از خود در برابر این آنتی ژن ها را مختل می‌کند.

سیستم ایمنی ضعیف چیست؟

اگر سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارید، این بدان معنی است که بدن شما نمی‌تواند با عفونت‌ها یا ویروس‌ها و همچنین افرادی که نقص ایمنی ندارند مبارزه کند. در حالی که سیستم ایمنی ضعیف‌تر معمولا به دلیل بیماری‌های خاص، سوء تغذیه و برخی اختلالات ژنتیکی ایجاد می‌شود، می‌تواند به طور موقت توسط داروهایی مانند داروهای ضد سرطان و پرتودرمانی نیز ایجاد شود. سیستم ایمنی بدن شما همچنین می‌تواند به طور موقت با پیوند سلول‌های بنیادی یا پیوند اعضا ضعیف شود.

علائم اختلال نقص ایمنی

صدها نوع اختلال نقص ایمنی وجود دارد. هر اختلال علائم منحصر به فردی دارد که می تواند مکرر یا مزمن باشد. با این حال، چند علامت هشداردهنده وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است مشکلی در سیستم ایمنی بدن شما در حال رخ دادن باشد.افراد مبتلا به اختلالات نقص ایمنی معمولا دچار عفونت‌های مکرر یکی پس از دیگری می‌شوند و اغلب دارای برخی از این شرایط هستند: چشم صورتی، عفونت‌های سینوسی، برفک، سرماخوردگی، بیماری مزمن لثه (ژنژیویت)، ذات الریه و عفونت‌های قارچی. افراد مبتلا به اختلالات نقص ایمنی ممکن است دچار درد مزمن شکم شوند و حتی ممکن است در طول زمان وزن‌شان کاهش یابد.

عوامل خطر

افرادی که سابقه خانوادگی اختلالات نقص ایمنی اولیه دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات اولیه هستند. هر چیزی که سیستم ایمنی شما را تضعیف کند می‌تواند منجر به اختلال نقص ایمنی ثانویه شود. افزایش سن نیز می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند. با افزایش سن، برخی از اندام‌هایی که گلبول‌های سفید را تولید یا پردازش می‌کنند، کوچک می‌شوند و کارایی کمتری دارند. پروتئین‌ها برای ایمنی شما مهم هستند. نبود پروتئین کافی در رژیم غذایی می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند. بدن همچنین هنگام خواب پروتئین‌هایی تولید می‌کند که به سیستم ایمنی در مبارزه با عفونت کمک می‌کند. به همین دلیل، کمبود خواب می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند. سرطان‌ها و داروهای شیمی درمانی نیز می‌توانند ایمنی شما را کاهش دهند.

اگر پزشک شما فکر می‌کند که ممکن است اختلال نقص ایمنی داشته باشید، او می‌خواهد:

از شما در مورد سابقه پزشکی‌تان بپرسد
یک معاینه فیزیکی انجام دهد
تعداد کلی گلبول های سفید خون شما را مشخص کند
تعداد سلول‌های T شما را مشخص کند
سطح ایمونوگلوبولین شما را تعیین کند
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش پوستی را انجام دهد، که معمولا در صورت مشکوک بودن به ناهنجاری سلول T انجام می‌شود. در طول آزمایش پوست، تعداد کمی پروتئین از ترکیبات عفونی معمولی (مانند مخمر) درست زیر پوست تزریق می‌شود. اگر در عرض 2 روز واکنشی (تورم یا قرمزی) وجود نداشته باشد، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال نقص ایمنی ناشی از ناهنجاری سلول‌های T باشد. بیوپسی از غدد لنفاوی یا مغز استخوان نیز ممکن است برای کمک به پزشک شما انجام شود تا مشخص کند کدام اختلال ممکن است باعث بروز علائم نقص یا ضعف سیستم ایمنی شود. همچنین ممکن است آزمایش ژنتیکی، معمولا از طریق آزمایش خون، برای تعیین اینکه آیا جهش‌های ژنی باعث اختلال نقص ایمنی شما می‌شود یا خیر، تجویز شود.

اختلالات نقص ایمنی چگونه درمان می‌شوند؟

درمان اختلالات نقص ایمنی معمولا به این صورت انجام می‌گیرد:
جلوگیری از عفونت تا حد امکان
درمان عفونت‌ها در صورت بروز
تقویت بخش‌هایی از سیستم ایمنی بدن
آنتی بیوتیک‌ها و ایمونوگلوبولین درمانی دو نوع دارویی هستند که اغلب در درمان استفاده می‌شوند. داروهای ضد ویروسی دیگر مانند اسلتامیویر و آسیکلوویر یا دارویی به نام اینترفرون گاهی اوقات برای درمان عفونت‌های ویروسی ناشی از اختلالات نقص ایمنی استفاده می‌شود. اگر مغز استخوان شما به اندازه کافی لنفوسیت تولید نمی‌کند، پزشک ممکن است پیوند مغز استخوان (سلول های بنیادی) را تجویز کند.

آیا می‌توان از اختلالات نقص ایمنی پیشگیری کرد؟

اختلالات نقص ایمنی اولیه قابل مدیریت و درمان هستند، اما نمی‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد. گاهی اوقات می‌توان خطر ابتلا به اختلالات ثانویه را از طریق انتخاب سبک زندگی کاهش داد. به عنوان مثال، می‌توان با یک رژیم غذایی مغذی و انجام فعالیت بدنی کافی، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش داد. خواب برای داشتن سیستم ایمنی سالم بسیار مهم است. از دست دادن طولانی مدت خواب نه تنها ممکن است به انواع بیماری‌های مزمن منجر شود، بلکه ممکن است توانایی بدن شما را برای مبارزه با عفونت‌ها تضعیف کند.