وبا چیست و چه علائمی دارد؟

 این باکتری بیشتر در آب زندگی و میکروب وبا پس از ورود به دستگاه گوارش انسان، در معده و روده تکثیر پیدا می‌کند و با ترشح سم موجب دفع بیش از حد آب و املاح بدن از دیواره روده می‌شود. وبا نوعی بیماری حاد و اسهالی است که در اثر عفونت روده با باکتری توکسیژنیک ویبریوکلرا سروگر وپO1 یا O139 ایجاد می‌شود، باکتری وبا به طور معمول در آب یا غذاهایی که توسط مدفوع فرد آلوده به باکتری وبا آلوده شده است، یافت می‌شود. این بیماری بیشتر در مکان‌هایی با تصفیه ناکافی آب، دفع نامناسب و غیر بهداشتی مدفوع یا فاضلاب و مناطق با بهداشت ناکافی ایجاد می‌شود و گسترش می‌یابد، باکتری وبا همچنین می‌تواند در محیط رودخانه‌های شور و آب‌های ساحلی زندگی کند.

انسان چگونه به بیماری وبا مبتلا می‌شود؟

شایع‌ترین راه انتقال این بیماری آشامیدن آب یا خوردن مواد غذایی آلوده به باکتری ویبریوکلرا است، آلودگی دست‌ها نیز ممکن است موجب انتقال بیماری شود، در شرایط همه‌گیری وبا، به طور معمول منبع آلودگی، مدفوع فرد آلوده است که منجر به آلودگی آب یا مواد غذایی می‌شود. در مناطقی که تصفیه فاضلاب و آب آشامیدنی به خوبی انجام نمی‌شود، این بیماری می‌تواند به سرعت گسترش یابد و این بیماری به طور معمول از طریق تماس مستقیم فرد به فرد منتقل نمی‌شود، بنابراین تماس تصادفی با یک فرد آلوده، عامل خطری برای ابتلاء به بیماری نیست.

علائم بیماری وبا چیست؟

عفونت وبا اغلب خفیف یا بدون علائم است، اما در مواردی می‌تواند با علائم شدید همراه باشد، حدود 75 درصد افراد آلوده به این میکروب بدون نشانه‌های بالینی مشخص است و حدود 20 درصد آن‌ها دارای علائم اسهال حاد خفیف یا متوسط هستند که از اسهال ایجاد شده توسط دیگر ارگانیسم‌ها قابل افتراق نیست. از هر 10 نفری که به وبا مبتلا می‌شوند، یک نفر علائم شدیدی مانند اسهال آبکی، استفراغ و گرفتگی عضلات پا پیدا می‌کند، در این افراد، کاهش سریع مایعات بدن منجر به کم آبی و شوک می‌شود و بدون درمان، مرگ در عرض چند ساعت اتفاق می‌افتد.

چه مدت پس از ابتلاء به وبا علائم بیماری ظاهر می‌شوند؟

دوره کمون این بیماری یعنی فاصله زمانی بین ورود باکتری عامل وبا به بدن تا زمان بروز علائم بالینی دو تا سه روز است، اما این زمان می‌تواند از چند ساعت تا پنج روز نیز به طول انجامد.

چه افرادی بیشتر به وبا مبتلا می‌شوند؟

ابتلاء به وبا در ارتباط با وضعیت بهداشتی است، افرادی که از آب آشامیدنی ناسالم استفاده، یا در مناطقی زندگی می‌کنند که وضعیت بهداشتی نامطلوب است و مدفوع و فاضلاب‌ها به صورت غیربهداشتی دفع می‌شوند، بیشترین خطر ابتلاء به وبا را دارند.

در صورت ابتلاء به وبا چه اقداماتی باید انجام شود؟

در صورت بروز علائم و وجود احتمال ابتلاء به بیماری وبا، افراد بلافاصله باید به دنبال دریافت مراقبت‌های پزشکی باشند و از آنجا که کم آبی بدن می‌تواند به سرعت اتفاق بیافتد، جایگزینی سریع مایعات ضروری است. اگر پودر او .آر. اس (ORS) جهت تهیه محلول مایع درمانی خوراکی در اختیار دارید ، بلافاصله مصرف آن را شروع کنید، شروع سریع مصرف مایعات می‌تواند موجب نجات یک زندگی شود، نوشیدن ORS را در خانه و در فاصله زمانی تا رسیدن به یک واحد بهداشتی یا درمانی جهت دریافت خدمات پزشکی ادامه دهید و در صورتی که فرد مبتلا به اسهال حاد آبکی یک کودک شیرخوار است توصیه می‌شود ، تغذیه با شیر مادر ادامه داشته باشد.

وبا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص وبا از طریق آزمایش مدفوع است، برای انجام این آزمایش باید از بیمار نمونه مدفوع یا سواب مقعدی تهیه و به آزمایشگاه ارسال شود، این آزمایش در سیستم بهداشتی کشور به صورت رایگان انجام می‌شود.

وبا چگونه درمان می‌شود؟

اساس درمان در بیماری وبا جبران فوری آب و املاح از دست رفته بدن در اثر اسهال است و در واقع این بیماری می‌تواند به راحتی و با موفقیت درمان شود، این بیماران باید محلول مایع درمانی خوراکی را که از حل کردن یک بسته پودر او.آر. اس (ORS) در یک لیتر آب جوشیده خنک تهیه می‌شود، به مقدار زیاد و بسته به میزان کم آبی بدن بنوشند. بدون دسترسی به مایع درمانی میزان کشندگی در بیماران مبتلا به وبا 30 تا 50 درصد است که با مایع درمانی سریع و مناسب، این میزان به زیر یک درصد کاهش می‌یابد، استفاده از آنتی بیوتیک‌های مناسب که در صورت نیاز توسط پزشک تجویز خواهد شد طول دوره بیماری را کوتاه و شدت بیماری را کاهش می‌دهد، اما به اندازه جبران کمبود آب بدن مهم نیستند، افرادی که به اسهال و استفراغ شدید مبتلا می‌شوند به ویژه افرادی که در مناطقی که وبا اتفاق می‌افتد زندگی می‌کنند، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.

راهکارهای پیشگیری از ابتلاء به بیماری وبا

برای پیشگیری از بیماری وبا رعایت موارد زیر ضروری است:
* از آب آشامیدنی سالم استفاده کنید. (آب لوله کشی تصفیه شده یا آب‌های بطری شده)
* در مناطقی که دسترسی به آب تصفیه شده و لوله کشی وجود ندارد و از آب چاه، آب تانکرها، آب چشمه‌ها استفاده می‌شود، آب را قبل از مصرف بجوشانید یا کلرزنی کنید.
* از مصرف یخ غیربهداشتی، مواد غذایی و غذاهای آماده غیربهداشتی، آب میوه و نوشیدنی‌های ارائه شده در بیرون از منزل و به‌خصوص غذاهای ارائه شده توسط فروشندگان دوره‌گرد خودداری کنید.
* از شنا کردن در آب رودخانه، جوی‌ها یا استخرهای آلوده خودداری کنید.
* میوه‌ها و سبزی‌ها را قبل از مصرف بشویید و به روش صحیح ضدعفونی کنید.
* برای اطمینان از سلامت غذا آن را به صورت کامل پرهیز و از مصرف غذاهای خام یا کم پخت خودداری کنید.
* غذایی را که پیش از این پخته‌اید قبل از مصرف به صورت کامل داغ کنید.
* از ظروف و لوازم تمیز و شسته شده با آب سالم و بهداشتی استفاده کنید.
* قبل از تهیه، توزیع و خوردن غذا و قبل از دادن غذا یا شیر به کودک دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
* مواد غذایی را در یخچال نگهداری کنید و از قرار گرفتن مواد غذایی در معرض مگس و آلودگی‌های دیگر خودداری شود.
* هنگام سفر آب و غذای سالم همراه داشته باشید یا از نوشیدنی‌ها و غذاهای با بسته بندی مطمئن استفاده کنید.