علائم کبد چرب و راه های درمان آن

 کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کبد است که به دلیل تجمع چربی در آن ایجاد می‌شود. این بیماری که با نام استئاتوز کبدی نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که چربی در کبد تجمع پیدا کند. وجود مقدار کمی چربی در این اندام طبیعی است، اما تجمع بیش از حد آن می‌تواند به یک مشکل اساسی تبدیل شود. اگر بیش از 5 تا 10 درصد از وزن کبد شما چربی است، احتمالاً به این بیماری مبتلا هستید. کبد دومین ارگان بزرگ بدن است و به فرآوری مواد غذایی کمک می‌کند و مواد مضر خون را فیلتر می‌کند. گاهی این بیماری را بیماری خاموش کبدی می‌نامند، به این دلیل که می‌تواند بدون ایجاد علائم رخ دهد.

غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 2

شیوع این بیماری در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در کشورهای غربی، به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است و حدود 25 درصد از مردم جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما خبر خوب این است که این بیماری یک بیماری برگشت‌پذیر است و با تغییر سبک زندگی قابل درمان است.

انواع کبد چرب

کبد چرب الکلی (AFLD)

کبد چرب الکلی نوعی از بیماری است که به علت مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. نوشیدن زیاد الکل باعث تجمع چربی در کبد می‌شود. افرادی که الکل مصرف می‌کنند، باید مصرف آن را محدود کنند تا به این بیماری مبتلا نشوند. در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا که مصرف الکل زیاد است، حدود 5 درصد جمعیت دچار این بیماری هستند.

کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

کبد چرب غیر الکلی نوعی از بیماری است که به علت عاملی غیر از الکل مانند ژنتیک، چاقی، دارو و غیره ایجاد می‌شود. این نوع از بیماری ارتباطی با مصرف الکل ندارد. از هر سه بزرگسال، یک نفر و از هر 10 کودک یک نفر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علت دقیق ایجاد این نوع از بیماری مشخص نیست اما در افراد چاق و دیابتی بیشتر دیده می‌شود.

انواع گریدهای بیماری کبد چرب

کبد چرب گرید 1(کبد چرب ساده)
در کبد چرب گرید 1 چربی اضافی در کبد تجمع پیدا می‌کند. اگر بیماری از گرید 1 پیشرفت نکند، تقریباً بی‌ضرر است.
کبد چرب گرید 2(استئو هپاتیت)
در کبد چرب گرید 2 علاوه بر چربی اضافی، التهاب نیز در کبد وجود دارد.
کبد چرب گرید 3(فیبروز کبدی)
در کبد چرب گرید 3 التهاب در کبد باعث ایجاد زخم شده است. التهاب مداوم باعث ایجاد اسکار در کبد می‌شود، اما کبد هنوز می‌تواند عملکرد طبیعی داشته باشد.
کبد چرب گرید 4 (سیروز کبدی)
در کبد چرب گرید 4 زخم کبد به طور گسترده‌ای گسترش یافته است. سیروز یک بیماری بالقوه تهدیدکننده زندگی است که می‌تواند باعث نارسایی کبدی شود و معمولاً غیرقابل برگشت است. به همین دلیل بسیار مهم است که از پیشرفت آن جلوگیری کنید.

علائم عمومی کبد چرب

علائم عمومی کبد چرب عبارتند از:

    خستگی شدید
    ضعف
    کاهش وزن
    زرد شدن پوست یا چشم‌ها
    خارش طولانی مدت
    از دست دادن اشتها
    تهوع و استفراغ
    درد در ناحیه مرکز شکم یا در ربع راست و بالای شکم
    درمان کبد چرب: کشف راهکار طبیعی و خوشمزه برای سلامت کبد

علائم پیشرفته‌تر کبد چرب

اگر این بیماری به مرحله سیروز کبدی برسد، اسکارها پیشرفته شده و علائم زیر ظاهر می‌شوند:
    تورم شکم
    بزرگ شدن رگ‌های خونی در زیرپوست
    بزرگ شدن طحال
    قرمز شدن کف دست
    زردی پوست و چشم

هر مرحله از کبد چرب چه نشانه‌هایی دارد؟

گرید 1 و 2
گرید 1 و 2 بیماری معمولاً هیچ علامتی ندارند و ممکن است شخص متوجه ابتلا به این بیماری نشود. گاهی ممکن است شخص دچار خستگی یا ضعف کند.
گرید 3
زمانی که بیماری به مرحله فیبروز کبدی یا گرید ۳ می‌رسد، ممکن است علائمی مانند درد در سمت راست بالای شکم، خستگی مفرط، کاهش وزن و ضعف ایجاد شوند.
گرید 4
بیشتر علائم مربوط به سیروز کبدی است که شامل درد شکم، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، خستگی، حالت تهوع، خارش پوست، زردی، کبودی و خونریزی آسان، ادرار تیره، تجمع مایع در شکم و تورم پاها می‌شود.

دلایل ایجاد کبد چرب

شایع‌ترین علل

    نوشیدن بیش از حد الکل
    چاقی
    تجمع بیش از حد چربی در اطراف شکم (چاقی شکمی)
    قند خون بالا
    کلسترول بالا
    تری گلیسیرید بالا
    سندرم متابولیک
    مقاومت به انسولین
    دیابت نوع 2

دیگر علل

    کم کاری تیروئید
    کاهش عملکرد هیپوفیز (کم کاری هیپوفیز)
    سندرم تخمدان پلی کیستیک
    کاهش وزن سریع
    برخی از انواع عفونت‌ها مانند هپاتیت C و HIV
    کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین
    عوارض جانبی برخی از داروها
    بای پس معده
    بارداری
    قرار گرفتن در معرض سموم خاص
    ژنتیک و وجود سابقه خانوادگی
    بیماری التهابی روده (IBS)
    مصرف زیاد کربوهیدرات
    مصرف نوشیدنی‌های قندی

شرح حال پزشکی

برای تشخیص، پزشک داخلی یا فوق تخصص گوارش و کبد، به یک شرح حال پزشکی نیاز دارد. سوالاتی در مورد تاریخچه پزشکی خانوادگی، هرگونه سابقه بیماری کبدی، مصرف الکل، داروهای مصرفی، بیماری‌های زمینه‌ای، سابقه خستگی یا از دست دادن اشتها از شما پرسیده خواهد شد.

معاینه بدنی

برای بررسی التهاب کبد، پزشک ممکن است شکم را لمس کند یا فشار دهد. اگر کبد بزرگ شده باشد، ممکن است پزشک بتواند آن را در قسمت بالایی و راست شکم احساس کند.

آزمایش‌های خون

در بسیاری از موارد، این بیماری خود را با افزایش آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون، نشان می‌دهد. در آزمایش خون فرد مبتلا به این بیماری، آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) افزایش می‌یابند. افزایش آنزیم‌های کبدی نشان دهنده التهاب کبد است. این بیماری یکی از دلایل التهاب کبد و افزایش آنزیم‌های کبدی است، اما تنها علت آن نیست. در صورت بالا بودن آنزیم‌های کبدی، پزشک آزمایش‌های دیگری را برای شناسایی علت التهاب درخواست می‌دهد.

مطالعات تصویربرداری

پزشک ممکن است برخی از آزمایش‌های تصویربرداری زیر را برای بررسی وجود چربی اضافی یا سایر مشکلات درخواست دهد:
    سونوگرافی
    سی تی اسکن (CT scan)
    ام آر آی (MRI)
    فیبرو اسکن

نمونه‌برداری از کبد

نمونه‌برداری از کبد بهترین روش برای تعیین شدت بیماری کبدی است. در طی نمونه‌برداری از کبد، پزشک یک سوزن را در کبد فرو می‌کند و یک تکه از بافت را برمی‌دارد. سپس نمونه تهیه‌شده، در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.
در ادامه مقاله به راه های درمان کبد چرب میپردازیم:

درمان کبد چرب

تغییرات سبک زندگی

    کاهش وزن: کاهش وزن می‌تواند به کاهش چربی در کبد کمک کند.
    ورزش منظم: فعالیت‌های بدنی منظم می‌توانند به بهبود وضعیت کبد کمک کنند.
    رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کم چرب، میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌های سالم می‌تواند تاثیر مثبتی بر کبد داشته باشد.

اجتناب از مصرف الکل

در مواردی که کبد چرب به دلیل مصرف الکل ایجاد شده باشد، قطع مصرف الکل اولین و مهم‌ترین قدم در درمان است.

داروها

پزشک ممکن است داروهایی برای کنترل قند خون، کلسترول و تری گلیسیرید تجویز کند. همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش التهاب و آسیب به کبد تجویز شود.

کنترل بیماری‌های زمینه‌ای

درمان و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون بالا می‌تواند به کاهش علائم و پیشرفت کبد چرب کمک کند.

جمع‌بندی

کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کبد است که به دلیل تجمع چربی در این اندام ایجاد می‌شود. این بیماری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: کبد چرب الکلی (AFLD) و کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)، که هر کدام دلایل و عوامل خطر مخصوص به خود را دارند. کبد چرب می‌تواند در چهار گرید مختلف پیشرفت کند که شامل کبد چرب ساده، استئو هپاتیت، فیبروز کبدی و سیروز کبدی می‌شود. علائم این بیماری در مراحل اولیه معمولاً بسیار کم یا نامحسوس هستند، اما در مراحل پیشرفته می‌توانند به مشکلات جدی مانند نارسایی کبد منجر شوند.
تشخیص کبد چرب از طریق معاینه بالینی، آزمایش‌های خون، مطالعات تصویربرداری و در صورت لزوم، نمونه‌برداری از کبد انجام می‌شود. درمان این بیماری معمولاً شامل تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن، ورزش منظم و اجتناب از مصرف الکل است. در موارد پیشرفته، ممکن است نیاز به داروها و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و چربی خون باشد.
پیشگیری از کبد چرب با حفظ وزن سالم، فعالیت بدنی منظم، رعایت رژیم غذایی سالم و مصرف داروها به طور منظم در صورت ابتلا به بیماری‌های مزمن امکان‌پذیر است. این بیماری با بسیاری از بیماری‌های دیگر مانند دیابت، چاقی و چربی خون ارتباط دارد و می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند سیروز کبدی و نارسایی کبد شود.
در صورت مشاهده علائم مشکوک یا داشتن عوامل خطر، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهید. تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب این بیماری می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت آن و حفظ سلامت کلی بدن کمک کند.